Ընդամէնը տպագիր երկու էջերում Էլդա Գրինը կարողացել է ստեղծել հայ կնոջ հոգեբանական փխրուն մի կերպար: «Ձեռքերը» (այսպէս է խորագրուած պատմուածքը), ներընտանեկան փոխյարաբերութիւնների ուրուագծային պատկեր էՙ կենցաղային հիմքով, որ միաժամանակ հոգեբանական նուրբ ու թափանցիկ շերտեր է բացում, հաղորդակցելի դարձնում յատկապէս կին ընթերցողին, որն ինչ-որ մասով կարող է իրեն գտնել «ձեռքերի» տիրոջ կերպարի մէջ: Ընտանեկան կեղծ պայմանականութիւնների (ո՛չ պատասխանատուութիւնների), կարծրացած մտայնութիւնների, դրացիական միջանկեալ կենցաղախեղդ յարաբերութիւնների (աւելի բնորոշ արեւելեան ժողովուրդներին) մէջ ձեւաւորւում է կանացի մի հոգեբանութիւն, անցնում մարդկային մի կեանք, ու դրա խորհրդանիշը մարդկային մարմնի ամենաառեղծուածային մասերըՙ ձեռքերն են, այստեղ նուրբ, փափուկ վիճակից մինչեւ կեանք տեսած-կոշտացած, ինչն այդ կեանքի ճանապարհի մասին է խօսում:
Այս փոքրիկ ստեղծագործութիւնը ահա դարձել է ուշադրութեան կենտրոն հայ գրականութեամբ հետաքրքրուած բազմազգ ներկայացուցիչների համար, որոնք սիրայօժար յանձն են առել թարգմանել իրենց մայրենի լեզուով եւ արդիւնքում ստեղծուել է իր տեսակի մէջ ինքնատիպ մի գիրքՙ տպագրված «Զանգակ-97» հրատարակչութիւնում, ճաշակաւոր ձեւաւորմամբ ներսիՙ գծանկարային եւ կազմիՙ գունային նուրբ համադրութեամբ (նկարիչՙ Ա. Բաղդասարյան): Գրքի 159 էջերին հետաքրքրասէր ընթերցողը հնարաւորութիւն ունի հանդիպելու աշխարհի 34 լեզուներով տեքստային գրերի, վիզուալ առումով տպավորիչ, ինչ-որ տեղ նաեւ խորհրդանշականՙ գլոբալիզացման ներկա փորձերին հակադարձող:
Գրքի մտայղացումը եւ իրագործումը Արծուի Բախչինեանինն է, որը բաց-հաղորդական մարդկային իր տեսակի, միջավայրային պայմանականութիւններից ու ազգայնական սահմանափակութիւններից զերծ բնավորութեան շնորհիւ այսպես ասած ինտերնացիոնալ յարաբերութիւնների ու շփումների միջավայր է ստեղծել եւ կարողացել է ներգրաւել այս աշխատանքում ամենատարբեր ազգերի ներկայացուցիչների:
Պատմուածքը ներկայացուած է նախ հայերէն եւ ռուսերէն բնագրերով, ապա թարգմանաբարՙ անգլերէն, ֆրանսերէն, գերմաներէն, իտալերէն, իսպաներէն, պորտուգալերէն, ռումիներէն, հունգարերէն, լիւքսեմբուրգերէն, յունարէն, դանիերէն, շուեդերէն, նորվեգերէն, իսլանդերէն, ֆիններէն, էստոներէն, լիտուերէն, լատուիերէն, բուլղարերէն, լեհերէն, չեխերէն, ուկրաիներէն, սերբերէն, մակեդոներէն, թուրքերէն, պարսկերէն, արաբերէն, վրացերէն, եբրայերէն, ճապոներէն, չինարէն, հինդի:
Տարբեր մասնագիտութիւնների տէր թարգմանիչների բազմազգ խմբում կան նաեւ հայեր, մի մասը օտարազգիներ են, որոնց մէջՙ ինչպես փորձառու մասնագէտներ (Վարդան Մատթէոսեան, Մադլէն Գարագաշեան, Էմմա Բեգիջանեան եւ ուրիշներ), այնպես էլՙ սիրողական մակարդակի: Գիրքը անշահախնդիր վերաբերմունքի, էնտուզիազմի ծնունդ է: Թարգմանական աշխատանքները համակարգել է Արծուի Բախչինեանըՙ ինքը անգլերէնի եւ շուեդերէնի թարգմանիչն է, կատարել է նաեւ արեւմտահայերէնի փոխադրումը. «Այս գիրքը սիրոյ արտայայտութիւն է, դա նախ տարբեր լեզուների եւ գրերի հանդէպ ունեցած իմ վերաբերմունքն է: Միշտ հաճելի է տեսնել «մի յարկի տակ» գրի բազմազգ այսպիսի մշակոյթ եւ ի հարկէ նաեւ Էլդա Գրինի արձակի հանդէպ մօտեցումներս. ինձ հանգստութիւն է պարգեւում նրա գրականութիւնը, որ մեզանում հազուադէպ է հանդիպում»:
Մ. ԲԱԴԱԼԵԱՆ
Յ. Գ. Նախաբանում տեղեկացւում է հայ իրականութեան մէջ նմանաբնոյթ նախընթաց այլ հրատարակութիւնների մասին, ինչպէս՝ Վենետիկի եւ Վիեննայի Մխիթարեան հայրերիՙ Ներսես Շնորհալու «Հաւատով խոստովանիմ» պոէմի եւ «Որ օրհնես զայնոսիկ» աղօթքի, նաեւ Դաւթակ Քերթողի «Ողբք ի վերայ Ջեւանշիրի» բազմալեզու երեւանեան տպագրութիւնները:
Յիշեցնենք, որ վերջերս լոյս տեսաւ նաեւ Նիկոլայ Յովհաննիսեանի «The Armenian Genocide» աշխատութիւնըՙ տասը լեզուներով:
«Ազգ»
No comments:
Post a Comment