28.3.11

Ինչ տուեց 2010ը հայ[աստանեան] գրականութեանը

Ամփոփելով 2010ը՝ վստահաբար կարելի է ասել, որ այն բեկումնային էր եւ զարգացման ու վերաիմաստաւորման որակապէս նոր փուլի սկիզբը դարձաւ ժամանակակից հայ գրականութեան համար: Առաջին պատճառը ինտերնետային հաղորդակցութեան բումն էր, որ հայրենական մեդիավակումի պատճառով ներամփոփուած ու ճահճացած գրական գործընթացը հանեց առցանց տարածման ու քննարկման կենդանի միջավայր: Ողջ յետսովետական շրջանում արդի հայ գրականութիւնը երբեք ընթերցողների լայն շրջանակներին այդքան մօտ չէր եղել քան այս տարի:

Ինտերնետը հնարաւորութիւն տուեց գրաշրջանառութեան պետական փտած ու անարդիւնաւէտ մեխանիզմները շրջանցելով գրականութիւն տարածել՝ երբեմն նոյնիսկ լրագրութեան օպերատիւութեամբ հասարակական ամենատաք թեմաներին գրական անդրադարձներ տալով: Այս տարի ինքնորոշման առաջին ազդակները տուեց նոր գրականութիւն ստեղծելու յաւակնութիւններով երիտասարդ գրական սերունդը եւ ի վերջոյ այս տարի առաջին անգամ ԶԼՄների [զանգուածային լրատուական միջոցներ] կողմից վերանայուեց «մենք չունենք ժամանակակից հայ գրականութիւն» արատաւոր կոնցեպտը:
Երկրորդ կարեւորագոյն իրադարձութիւնը ԻՒՆԵՍԿՈյի կողմից Երեւանը 2012 գրքի համաշխարհային մայրաքաղաք հռչակելն էր: Գրական շուկայի ենթակառուցուածքների ու աւանդոյթների բացակայութեան, քայքայուած ու բարոյապէս մաշուած գրադարանային տնտեսութիւն ունեցող, ժամանակակից հայ հեղինակների գերփոքր տպաքանակների ու պետպատուէրով տպուող գրքերի տխրահռչակ որակի, գրականութեան ու գրողի հանդէպ մարած հանրային հետաքրքրութեան պայմաններում այս հանգամանքն առաջին հայեացքից զաւեշտալի է թւում:
Բայց այն ես դիտում եմ աւելի շատ սթափուելու եւ իրավիճակը փոխելու լուրջ ազդակ, միայն մնում է յոյս յայտնել, որ օրակարգային միջոցառումներից բացի նաեւ լուրջ պետական հոգածութիւն կ՚ունենանք հանրային հետաքրքրութիւնը գրականութեան ու գիտելիքի գերակայութեան հանդէպ բարձրացնելու առումով: Տարուայ խայտառակութիւն կարելի է համարել Հայաստանում օտարալեզու դպրոցների բացումը հաստատող «Լեզուի մասին» եւ «Հանրակրթութեան մասին» օրէնքներին ԱԺի կողմից կողմ քուէարկումը:
Քիչ կրողներ ունեցող հայոց լեզուի համար այսպիսի ձեռնարկները գլոբալացող աշխարհում մեր լեզուին դանդաղ մահուան ու ձուլման դատապարտող արդիւնք են ունենալու: Որպէս հայ, որպէս հայ գրող, որպէս ՀՀ քաղաքացի ես իմ դժգոհութիւնն եմ յայտնում այդպիսի ձեռնարկների հեղինակներին ու յայտնում եմ իմ թերահաւատութիւնը նրանց էթնիկ պատկանելութեան ու մեր ազգային շահի պաշտպանութեանը ծառայելու իսկութեան վրայ:
Արդի հայ գրականութիւնը ճանաչելի ու պահանջուած դարձնելու առումով 2011 կարեւորագոյն ուղենիշներն եմ համարում՝
ա. գրականութեան հանդէպ հայրենի հեռուստատեսութեան հետաքրքրութեան աւելացումը,
բ. հայալեզու գրական ժառանգութեան թուայնացումն ու պատճաշ ներկայացումն ինտերնետում,
գ. հայ հեղինակների թարգմանութիւնն ու ներկայացումը օտարալեզու ընթերցողներին:
Իսկ գլխաւոր մտավախութիւնս՝ արդէն իսկ գօտեւորուող յառաջիկայ նախընտրական պայքարում գրողներին, նրանց միտքն ու գրիչն օգտագործելու քաղաքական ուժերի ակնկալուող յաւակնութիւններն են:
Կարծում եմ, եթէ հայերէնի պահպանութեան, գիտելիքի գերակայութեան հաստատման, ընթերցանութեան խրախուսման, գրականութեան մասսայականացման առումով ներկայիս անմխիթար վիճակը երբեւէ պէտք է փոխուի, ապա այն պէտք է փոխուի հենց մեր ջանքերով, իսկ թէ սեփական օրինակով, հասարակական-քաղաքական գործունէութեամբ, թէ հնարաւոր ինչպիսի այլ միջոցներով մենք կը հասնենք այդ նպատակներին՝ այնքան էլ կարեւոր չէ: Շնորհաւորում եմ բոլորիս նոր տարուայ առթիւ ու մաղթում անսպառ աշխատանքային եռանդ:
ԿԱՐԷՆ ԱՆՏԱՇԵԱՆ
 «Ասպարէզ»

No comments:

Post a Comment