2015 տարին կամ՝ երկարատեւ ծրագիրներու բացը

Ժ. Չ.

 

2015ը, հայութեան համար Մեծ Եղեռնի հարիւրամեայ ոգեկոչումի տարին էր։ Նաեւ խորքին մէջ վերապրողին տարին։ Վերապրողին մէջ նահատակին յիշատակը ողջ մնաց, փոխանցուեցաւ։ Ան մահուան բովէն անցաւ, այսուհանդերձ, ծնունդ տուաւ, սերունդ հասցուց, մէկ կողմէն կերտեց Հայաստանի հանրապետութիւններ, միւս կողմէն հարիւր տարի դիմացաւ ցրօնքին։ Սակայն, հարիւր տարի ետք լինելութեան նոյն կէտին է դեռ։

The Post-Centennial ‘What’s Next’: Where Music Videos Will Not Help

Anahit Sargsyan

While we all understand that one hundred is only a number, given the iconic roundup of the century, the Centennial provided the perfect opportunity to stop, reevaluate and re-plan. The worldwide commemoration ceremonies, coupled with unprecedented media attention, made it clear that raising awareness has ceased being the main issue in the Armenian Genocide recognition process. Certainly, raising genocide awareness is a strong foundation, yet it is still only a foundation, a platform, on which we should continue to build. It is also essential that we take a step back to explore the ways that we can practically use the recognition that we have achieved so far. This is a simple concept that most Armenians realized during the Centennial. However, what is not so simple is the attempt to understand what exactly the next step should be. Although it is compelling to consider that reparations should be the new focus of our attention, in reality, the question of “what’s next” requires a far more comprehensive approach. In fact, “what’s next” is not a single goal, but rather a chain of interconnected objectives that we should consider equally. Inevitably, this chain must start with a strong and reliable Republic of Armenia. It requires modifications in the way genocide is studied in the Armenian educational system. In addition, it demands an unprecedented focus on international law within Armenia. Working together, these will lead to increased credibility for Armenia in the international sphere as a qualified candidate to take the lead in the pursuit of remedies for the Armenian and other unrecognized genocides.

Յայտնի բեմադրիչ Վարուժան Խտըշեանի մահը

28 Դեկտեմբեր 2015ին Սփիւռքի մշակոյթը կորսնցուց բազմավաստակ դերասան եւ բեմադրիչ Վարուժան Խտըշեանը, որ տասնամեակներ շարունակ իր անջնջելի դրոշմը դրած էր լիբանանահայ թատերական կեանքին վրայ:

Հալէպի մէջ լոյս տեսաւ Տարօն-Տուրուբերանի Հայր. Միութեան 2016-ի պատի օրացոյցը

ԼԵՒՈՆ ՇԱՌՈՅԵԱՆ

Պատերազմական վիճակը իր ամբողջ սաստկութեամբ կը շարունակուի Հալէպի մէջ։
Ասիկա գլխաւոր պատճառներէն մէկն է՝ որ մարդիկ գաղթեն անվարան, կամ անմիջական ծրագիրներ մշակեն գաղթելու համար, մանաւանդ որ արեւմտեան երկիրներ այնքա՜ն դիւրութեամբ բացեր են իրենց դռները…։
Գաղտնիք չէ, որ ներսը մնացողները կ՛ապրին տաժանելի ու դժուար պայմաններու մէջ։ Ամէն ոք, ամէն ընտանիք, կքած է առօրեայ սպառիչ հոգերու ծանրութեան տակ։
Հակառակ այս բոլորին, մենք նստանք ու պատրաստեցինք (հերթական 14-րդ տարին ըլլալով) Տարօն-Տուրուբերանի Հայրենակցական Միութեան պատի օրացոյցը։
Այրուող քաղաքի մը մէջ՝ օրացոյցը հաւանաբար վերջի՜ն մտահոգութիւնն էր մարդոց…։ Ճի՛շդ էք։ Բայց այս աշխատանքը մեր ճիտին պարտքն էր, ու մտածեցինք որ պէտք էր չթերանալ այդ պարտականութեան մէջ։

Յակոբ արք. Գլընճեան - 60

ԶԱԻԷՆ ԶԱՔԱՐԵԱՆ

Յոբելեանները յուզումնախառն առիթներ են արժեւորելու վաստակը վաստակի արժան մարդոց, կշռելու թանկագին ծանրութիւնը այդ վաստակին եւ շնորհաւորելու վաստակեալը որ գիտակցած է, կը գիտակցի եւ պիտի գիտակցի իր ի վերուստ ստացածը մշակել, կոփել եւ ազնուացնել միտքի թռիչքով եւ սիրտի տրոփումով:

Ի վերուստ ստացածը... ի վերուստ կը ստանայ նա՛մանաւանդ այն մարդը, որ հասակ կ՛առնէ շուքին տակ լերան, կ՛ապրի կարօտովը այդ լերան: Նա՛մանաւանդ այն մարդը, որուն սիրտին մէջ կը մնայ լեռնացած այդ լերան խորհուրդը:

Հաւատքը լեռներ կը շարժէ,- կ՛ըսեն լերան խորհուրդը իրենց հոգեւոր տունը համարող լեռնցի մարդիկ: Այդ լեռնցի մարդոցմէ է այսօրուան մեր յոբելեարը՝ մեր բոլորիս սիրելի եւ յարգելի Սրբազան Հայրը (*): Հայաշունչ եւ հայատրոփ Քեսապի երախտագէտ եւ կարօտակէզ որդին՝ Կասիոս լերան ստորոտին իրենց սիրոյ բոյնը հիւսած Յովհաննէս Գլընճեանի եւ Աննա Թիթիզեանի:

Turkey's Take Back

Elizabeth Redden

 

A controversial institute supporting research in Turkish studies has lost its funding from Turkey's government, raising questions about whether an institute that has long been perceived by some in the field of Ottoman and Turkish studies as pushing the Turkish state's agenda had grown too independent for the government's liking.

Յովհաննէս Քաջազնունի՝ Փէրինչէքներու մատուցուած մեր «նուէրը»

ՎԱՐԴԱՆ ՄԱՏԹԷՈՍԵԱՆ

Դէմքեր չեն պակսիր Ի. դարու մեր պատմութեան մէջ, որոնք յաճախ միայն անուն մը, լուսանկար մը կամ դիպուածական նշումի առարկայ մըն են սերունդներու յիշողութեան մէջ։

Արդեօք չափազանցութի՞ւն մըն է ըսել, թէ Յովհաննէս Քաջազնունի, դժբախտաբար, այդ դէմքերուն շարքին կը պատկանի։

Դժբախտաբար կ՚ըսենք, որովհետեւ Հայաստանի առաջին Հանրապետութեան առաջին վարչապետին անունը պէտք է հաւաքական գիտակցութեան մէջ աւելի վառ տեղ մը գրաւէր, համարժէք՝ օրինակ, Միացեալ Նահանգներու կամ Ֆրանսայի արդի պետականութեան հիմնադիրներուն։ Ներկայ ժամանակներուն, երբ վարչապետներու անկերպարան գործունէութիւնը խնամիական կապերով եւ վիթխարածաւալ մահարձաններով «կ՚անմահանայ», Քաջազնունի քաղաքական գործիչի ու մտաւորականի կերպարը արժանի է աւելի մնայուն տեղ մը ունենալու։

Արեւմտահայերէնը ապրող, բազմասնուող եւ կենսատու լեզու

ԼՈՒՍԻՆԷ ԱՒԵՏԻՍԵԱՆ

Գրական երկու լեզուների շուրջ մտորումները օրինաչափօրէն ուղեկցւում են ուղղագրութեան խնդրին դէմառդիմումով, ասես ամէն անգամ յիշեցնելով, որ լեզուի ձայնագրութեան կերպը նոյնքան կարեւոր հանգամանք է՝ մասնաւորապէս երկուորեակ հայերէնները համազուգակցող իր նշանակութեամբ, եւ յատկապէս Սփիւռք-հայրենիք յարաբերութիւնները կիզակէտող դերով։

From a 12,000-Year-Old Turkish City to a Finnish Airport, Europe’s Most At-Risk Heritage Sites

Laura C. Mallonnee

 

Western media stories about cultural heritage destruction have recently focused on places like Syria, Iraq, and Libya. But a new report on Europe’s endangered cultural heritage sites offers a good reminder that preservation begins at home.

According to Hurriyet Daily News, the Brussels-based nonprofit Europea Nostra has released a shortlist of 14 at-risk buildings, monuments, and archaeological sites located in such unexpected places as Norway, Finland, and France. Some, like the Venetian Lagoon in Italy, are widely familiar, while others — ever heard of Estonia’s Patarei Sea Fortress? — are not.

Each was nominated by members of Europa Nostra’s network and voted on by a panel of experts in disciplines including history, archaeology, architecture, and conservation. In March, the organization will narrow its list down to seven sites. It will then help formulate a conservation action plan for each. 

«Հայկազեան Հայագիտական Հանդէս»ի ԼԵ. (35րդ) հատորի շնորհանդէսը

Երեւանի, Թիֆլիսի եւ Ջաւախքի մէջ Նոյեմբերի սկիզբը տեղի ունեցած շնորհանդէսներէն ետք, Հայկազեան Հայագիտական Հանդէսի 35րդ հատորի շնորհանդէսը տեղի ունեցաւ Պէյրութի մէջ, Չորեքշաբթի 9 Դեկտեմբերի երեկոյեան ժամը 7:00ին Հայկազեան Համալսարանի հանդիսասրահին մէջ, ներկայութեամբ հայագիտութեամբ եւ մշակոյթով հետաքրքրուող մտաւորականներու, Հանդէսի աշխատակիցներու, բարեկամներու եւ Հայկազեան Համալսարանի Նախագահ վեր. դոկտ. Փօլ Հայտօսթեանի:

Արեւմտահայ մամուլին նուիրուած արժէքաւոր նոր աշխատութիւն

ԴԱՒԻԹ ՊԵՏՐՈՍԵԱՆ

Հայ մամուլն իր աւելի քան երկուհարիւրամեայ գոյութեան ընթացքում մեծապէս նպաստել է հայ ժողովրդի ինքնութեան ձեւաւորմանը, դարձել նրա հոգեւոր կայացման կենսագիրն ու պատմական ընթացքի ժամանակագիրը: Ցաւօք, հարիւրաւոր պարբերականներ մինչեւ այժմ գիտականօրէն ուսումնասիրուած չեն կամ էլ մասնակիօրէն են հետազօտուած: Ասուածը բացառութիւն չէ նաեւ 20-րդ դարասկզբի հայ մամուլի համար: Եւ ահա հայ ընթերցողի սեղանին է դրուել «Արեւմտահայ մամուլն իր պատմութեան աւարտին (1900-1922)» արժէքաւոր աշխատութիւնը, որի հեղինակն է արեւմտահայ մամուլի լաւագոյն գիտակներից՝ հմուտ հետազօտող, ՀՀ ԳԱԱ թղթակից անդամ, պատմական գիտութիւնների դոկտոր, պրոֆեսոր Ալբերտ Խառատեանը:

Book in time capsule is now seen as a call to remember

Peter Schworm

 

When the Old State House’s century-old time capsule was opened last fall, the red hardback book found inside, a routine government report, was dismissed as a mere space-filler.

Now it appears that the book’s curious inclusion was anything but an afterthought. With a corner carefully folded on a page that describes an attack against Armenians by Ottoman Turks, the volume is seen as delivering a message, a call to remember from the distant past.

It was an Armenian coppersmith, Moses Gulesian, who was commissioned in 1900 to replace the wood figures of a lion and unicorn on the east facade of the building. When his work was completed, he placed the time capsule — a copper box filled with letters, photographs, and newspaper articles from the time — inside the lion’s head.

NAASR Announces First Winners of Aronian Armenian Studies Book Prizes

The National Association for Armenian Studies and Research (NAASR) recently announced the winners of the first Dr. Sona Aronian Book Prizes for Excellence in Armenian Studies. Aronian, who passed away on Nov. 17, 2015, established the prizes last year, to be awarded annually to an outstanding scholarly monograph in the English language in the field of Armenian studies and, in alternating years, to a translation from Armenian into English of a work of literature or of an academic book within the field of Armenian studies.

Նիւ Եորքի Ս. Լուսաւորիչ եկեղեցին՝ իր երկրորդ հարիւրամեակի սեմին

ՎԱՐԴԱՆ ՄԱՏԹԷՈՍԵԱՆ

 

Վերջին տասնամեակին, վերականգնումի եւ վերանորոգումի տենդը վարակած է Նիւ Եորքի հնագոյն՝ Ս. Լուսաւորիչ եկեղեցին, ինչպէս եւ անոր շուրջ բոլորուած համայնքը։ Ս. Լուսաւորիչը, որ Հիւսիսային Ամերիկայի առաջին Մայր Եկեղեցին եղած է եւ այդ մակդիրը պահած՝ մինչեւ օրս, դարձած է աշխոյժ փեթակ մը, ուր կիրակնօրեայ պատարագներու կողքին, անոր հովանաւորութեան տակ կը գործեն կիրակնօրեայ ու շաբաթօրեայ դպրոցներ, անընդհատ տեղի կ՚ունենան կրօնական, մշակութային ու ընկերային ձեռնարկներ։ Մէկ խօսքով՝ այս դարակիզբին խարխուլ վիճակի մատնուած եկեղեցին, որուն ականատես եղած էինք մեր Ամերիկա հաստատուելու առաջին տարիներուն, այժմ լիովին կերպարանափոխուած է թէ՛ իր տեսքով եւ թէ՛ իր էութեամբ։

Be the Change You Want to See in Armenia

Mary Matosian

As descendants of Armenian Genocide survivors, many of us in the diaspora have built our identities and ideologies around the issue of demanding justice, truth, and reparations for this crime. As the Centennial approached, Armenians worldwide put forth the important question of what to do beyond April 24th, 2015. Many people spoke of continuing the global effort to gain justice for the genocide, while others emphasized renewed efforts to strengthen Armenia.

As I see it, we can continue to demand justice for  the genocide and build Armenia, thereby helping our fellow men and women in a country that we call our own. Like all nations, we have a multitude of challenges. It would be shortsighted for a nation of people to focus on just one problem area. One does not and should not exclude the other. We need to come together collectively and decide what course we’re going to take and where we want to be 100 years from now.

«Արեւմտահայերէնի եւ արեւելահայերէնի մերձեցման խնդիրները» գիտաժողովը

ԺԻՐԱՅՐ ՉՈԼԱՔԵԱՆ

Յուլիս 29-30ին, Երե­ւանի մէջ, տե­ղի ու­նե­ցաւ «Արեւմտա­հայե­րէնի եւ արե­ւելա­հայե­րէնի մերձեցման խնդիր­նե­րը» խո­րագ­րեալ գի­տաժո­ղովը, Հա­յաս­տա­նի Գի­տու­թիւննե­րու Ազ­գա­յին Ակա­դեմիայի նա­խագա­հու­թեան նիս­տե­րու դահ­լի­ճին մէջ, կազ­մա­կեր­պութեամբ՝ Սփիւռքի նա­խարա­րու­թեան եւ Հա­յաս­տա­նի Ազ­գա­յին Ակա­դեմիա­յի «Հրա­չեայ Աճա­ռեան» լե­զուի հիմ­նարկի։

Confronting Challenges: To Be an Armenian Feminist in Turkey

Hrant Galstyan

 

Lerna Ekmekcioglu is McMillan-Stewart Associate Professor of History and Women and Gender Studies at Massachusetts Institute of Technology (MIT). She earned her bachelor’s degree at Boğaziçi University in Turkey and master’s and PhD degrees from New York University. Lerna has authored a range of articles about ethnic and religious minorities, genocide, Armenian community in post-genocide Turkey, concentrating on the gendered perspective. In 2006, she co-edited “A Cry for Justice: Five Armenian Feminist Writers from the Ottoman Empire to the Turkish Republic (1862-1933)” in Turkish, with Melissa Bilal. At the end of this year her second book, “Recovering Armenia: Limits of Belonging in Post-Genocide Turkey” will be published.

In August, during her stay in Yerevan, Lerna participated in a panel organized by the AUA and presented her work on the Ottoman Turkish policies of transferring women and children from Armenian to Muslim contexts and the post-war Armenian policies in Constantinople towards retrieving the kidnapped women and their children born of rape. Hetq spoke with L. Ekmekcioglu about her work on genocides and feminism.

Վտարանդի` մահից յետոյ ու ի՛ր կերտած հայրենիքում

ՏԻԳՐԱՆ ՊԵՏՐՈՍԵԱՆՑ

Փողը մի ովկիանոս է, որի մէջ խեղդւում են վախը, սէրը եւ պատիւը:
ԱՒԵՏԻՔ ԻՍԱՀԱԿԵԱՆ

Կարո՞ղ էք պատկերացնել, որ Փարիզի քաղաքապետը բիզնես-կառոյցներին վաճառի ֆրանսիական թագաւորների Լուվրի պալատը, կամ Լոնդոնի քաղաքապետը վաճառի Ուինսթոն Չերչիլի տունը, իսկ Հաւանայի քաղաքապետը՝ աճուրդի հանի Ֆիդել Կաստրոյի տունը: Պատկերացրեցի՞ք: Դժուա՛ր: Նման բան անհնար է պատկերացնելն անգամ: Բայց վերադառնանք հայկական իրականութիւն:

El genocidio de los armenios no se olvida

Leandro Despouy

 

En agosto de 1985, como miembro de la Subcomisión de Derechos Humanos de la ONU y como diplomático de la nueva democracia liderada por el presidente Alfonsín, participé en el espinoso debate que culminó consagrando el reconocimiento internacional del Genocidio de los armenios por las Naciones Unidas, con la aprobación del “Informe Whitaker”. Eran los pasos iniciales para consolidar el principio de jurisdicción universal; los derechos humanos serían el eje central de los procesos democráticos y de las relaciones entre los Estados.

Հինգ երեւելի ՀՅԴ-ականներ մէկ հատորում

ԹԱԹՈՒԼ ՅԱԿՈԲԵԱՆ

 

Հայկական ուսումնասիրութիւնների «Անի» կենտրոնը հրատարակութեան է պատրաստում հինգ նշանավոր դաշնակցական գործիչների գրութիւնները մէկ հատորում։

Դա գրեթէ հարիւր տարի առաջ հրապարայանօրէն ծաւալուած հեռակայ բանավէճ է մի կողմից Յովհաննէս Քաջազնունու, միւս կողմից՝ Սիմոն Վրացեանի, Վահան Նաւասարդեանի, Ռուբէն Դարբինեանի եւ Արշակ Ջամալեանի միջեւ։

Armenian Tombstones Used As Sewer Caps in the Turkish Town of Malkara

The Tekirdag Waterworks Authority (TESKI) has discovered that Armenian tombstones have been used to cap sewers in the town of Malkara, 190 kilometers west of Istanbul, according to a report published by the Turkish Armenian weekly newspaper Agos.

The Gradual Demise of Our Collective Memory

Garo Armenian

Translated by Rupen Janbazian

 

While the capital city shuts off the lights and prepares for sleep in its endless bliss of naive trust, an invisible monster lurks the city streets. It travels from avenue to avenue and from city square to city square targeting all that still stands witness to our collective memory.

And so, you wake up one morning to the sudden realization that your fate has already been sealed. You wake up and discover that you no longer have history. Someone has hijacked the soul of your city. Someone has stolen a piece of your collective identity.

The Genocide of the Armenian People, Three Flies, and Pierre Nora

Varoujan Sirapian

Translated by Vartan Matiossian
 

Last June 24, the Committee of Culture of the [French] Senate heard Mr. Pierre Nora, director of studies at the École des hautes études en sciences sociales [EHESS], member of the French Academy, to have him give his advice on the reform of high school programs of history within the frame of a project of reform led by Minister of Education Mrs. Najat Vallaud-Belkacem.

Mr. Nora is naturally opposed, in coincidence with his previous standpoints, to the proposal of the Higher Council of Programs to include the question of the genocide of Armenians in the more general subject of World War I. He repeats, thus, in this occasion his principled opposition to any "intrusion of politics in the qualification of the past. [Because] in democracy, history belongs to historians."

Was there a captain with the name Torossian?

Orhan Kemal Cengiz

 

In my history lessons in middle school and high school, I never heard any foreigner's name in the Ottoman army when our teachers talked about the Battle of the Dardanelles.

I did not even register this battle in my mind as part of World War I. There was a Battle of the Dardanelles, which was led by Mustafa Kemal Atatürk, and we fought a heroic war against enemies.

So many years later I was shocked to learn that not only was the Battle of the Dardanelles led by German military officers, but also almost the entire Ottoman General Staff was under their control.

Atatürk was a war hero, as it was said, but he just led a battle in this or that front of the Dardanelles Campaign.

Armenia's anti-corruption council accused of lavish spending

Marianna Grigoryan

A much-touted anti-corruption drive in Armenia has got off to a bad start as questions are raised about the spending and income of leading government members of the committee – including its chair, the prime minister.

The Anti-Corruption Council, which receives funds from the European Union and the United States Agency for International Development, formally began operations at the end of July. It is supposed to have opposition and civil society members as well as government officials on its ranks, but so far no one from the opposition or non-governmental organisations has joined – largely because of scepticism about its credibility.

Վիքիփետիան արեւմտահայերէնով հարստացնելու ճամբար. մինչ մեծահասակները լոզունգներ կ՚արձակեն, փոքրահասակները գործնականօրէն կը նպաստեն

ՍԵՒԱԿ   ՅԱԿՈԲԵԱՆ

Ուիքիփետիան բազմալեզու համացանցային ազատ հանրագիտարան է, որ կը ստեղծուի կամաւորներու համագործակցութեամբ: Ան կ՚օգնէ տեղեկանալու մարդկութեան պատմութեան ընթացքին ստեղծուած գիտելիքներու ամբողջ պաշարին: Ան հիմնուած է ամերիկացիներ Ճիմի Ուելսի եւ Լարի Սանճէրի կողմէ 15 Յունուար 2001ին:

Այսօրուայ դրութեամբ Ուիքիփետիան աշխարհի ամենամեծ հանրագիտարանն է: Ան օրական կը հարստացուի եւ կը պահպանուի աշխարհի մէջ տարածուած 14 միլիոն մասնակիցներու կողմէ: Ամէն ամիս Ուիքիփետիայէն կ՛օգտուին 500 միլիոնէ աւելի այցելուներ:

Հայկական իրականութեան մէջ յաճախ հայերէն տեղեկատուութիւնը համացանցի վրայ բացակայ է կամ անհամեմատելիօրէն աղքատ՝ բաղդատած այլ լեզուներու հետ եւ մենք ստիպուած ենք մեզ հետաքրքրող նիւթը կարդալ այլ լեզուներով:

Historical Data about Ancient Yerevan in a Scientific Work of the Russian Empire (19th Century)

The first edition (1881) of “Collection of the Materials to Describe Places and Races of the Caucasus” (Sbornik materialov dliya opisanya mestnostey i plemen Kavkaza) started publication of the results of the research of the Caucasus region with an article dedicated to Yerevan. According to it, the references about the Armenian city of Yerevan date back to the 7th century, while Turkic and Persian peoples appeared in the city only in the 15th century. The article was written by Stepan Pavlovich Zelinski, a teacher of preparatory classes in the Russian gymnasium of Yerevan.

Lejos del Jardín de Edén

Axel Veiel

Traducción de Verónica Pamoukaghlián

No estamos en Armenia. Estamos en el Barrio Latino de París. Los turistas y los estudiantes se abren

paso por las calles estrechas, paseando entre boutiques y galerías. Sin embargo, es aquí donde florece la vida espiritual de Armenia. En la Librairie Orientale, una librería de literatura armenia y oriental abierta en 1930, no lejos de la Sorbona, esa vida espiritual parece incluso "desarrollarse mejor que en ningún otro lugar del mundo". Los dos hombres que esperan delante de la puerta cerrada del negocio trabajan para que así sea. Y seguramente son conscientes de ello. Son armenios. "Somos armenios en el corazón", aclaran.

Նշանաւոր դուստրը...

ԱՆՈՅՇ ԹՐՈՒԱՆՑ

 

6 Օ­գոս­տոս 1917 թուա­կա­նին, Ի­տա­լիոյ Ֆլո­րան­ս քա­ղա­քին մէջ ծնած է հայ մեծ գրող Կոստան Զա­րեա­նի դուստ­րը՝ Նուարդ Զա­րեա­ն, որ հե­տա­գա­յին դար­ձած է Ի­տա­լիոյ մէջ նշա­նա­ւոր ար­ձա­նա­գործ, նկա­րիչ։ Սա­կայն ա­նոր կեան­քի եւ գոր­ծու­նէու­թեան մա­սին քիչ տե­ղե­կու­թիւն­ներ կան Հա­յաս­տա­նի եւ առ­հա­սա­րակ Սփիւռ­քի եւ հա­յաշ­խար­հի մէջ: Այս անդ­րա­դար­ձը պատ­րաս­տե­լու հա­մար ա­ռիթ հան­դի­սա­ցաւ տա­ղան­դա­ւոր հայ ար­ձա­նա­գոր­ծի ծննդեան օ­րը եւ մա­հուան 10-ա­մեա­կը: Ճիշդ տա­սը տա­րի ա­ռաջ, 31 Յունուար 2005 թուա­կա­նին Ի­տա­լիոյ Սան­թա Մա­րի­նել­լա քա­ղա­քին մէջ իր մահ­կա­նա­ցուն կնքեց Հայաստա­նէն եւ հա­յու­թե­նէն հե­ռու, ա­ռանձ­նու­թեան մէջ ապ­րող եւ մին­չեւ կեան­քի վեր­ջին տա­րի­նե­րը ստեղ­ծա­գոր­ծող հայ ա­րուես­տա­գի­տու­հին:

Հերվէ Ժորժըլէն. «Զաւէն Պիպեռեանի վէպը իմ կեանքս լուսաւորեց»

ՍԱԳՕ ԱՐԵԱՆ

 

Ֆրանսացի պատմաբան  Հերվէ  Ժորժըլէն  ֆրանսերէնի թարգմանած է պոլսահայ    վիպագիր Զաւէն Պիպեռեանի «Մրջիւններու վերջալոյսը» կոթողական  վէպը: «Արեւելք» այս առթիւ  հարցազրոյց մը ունեցաւ  թարգմանիչին հետ: Թէեւ  Զաւէն Պիպեռեանի անունը  մեծ  ճանաչում չի վայելեր հայկական  գրասէր հանրութեան մօտ, սակայն անոր արժէքաւոր գործը կը հաւատանք, որ երկար  ժամանակ պիտի   հանդիսանայ ուշադրութեան եւ միանագամայն գնահատանքի արժանի ուրոյն գործ:  Նշենք, որ Հէրվէ Ժորժըլէն ներկայիս կ'ապրի Ֆրանսա եւ այցելու դասախօս է Աթէնքի մէջ:   

Փտածութի՞ւն, թէ՞ եղծանում

ԱԲՕ ՊՈՂԻԿԵԱՆ

 

«Ասպարէզ»ի էջերուն վրայ մեր ընթերցողները յաճախ կը հանդիպին «փտածութիւն» բառին, որ պէտք է բացատրէ կաշառակերութիւն, պաշտօնի եւ դիրքի չարաշահում, մենաշնորհային իրաւունքներու ապօրէն կամ օրէնքի իւրովի մեկնաբանութեամբ շնորհում, եւ այսօրինակ վիճակներու ամբողջ շարան մը:

Art of Armenian diaspora wins at Venice Biennale: Worldwide weeds

Avedis Hadjian

 

The Armenian pavilion, hosted in a Venetian monastery that has sheltered the culture for 300 years, won the Golden Lion this year.

 

“The botanical gardens at Salerno were in a poor state after decades of dereliction, and when they started renovating them, they found strange wild plants and exotic flowers blooming,” said Silvina Der-Meguerditchian, an Armenian-Argentine artist based in Berlin. She displayed her new installation, Treasures, at this year’s Venice Biennale, with 17 other, mainly diaspora artists (www.armenity.net), in the Armenian pavilion at the Mekhitarist order’s monastery of St Lazarus of the Armenians, on a tiny island in the Venetian lagoon. She had recreated a manuscript, a compilation of folk medicine recipes her great-grandmother wrote down in a notebook in Buenos Aires more than 70 years ago.

Փոքր Ասիոյ մէջ

«Ժամանակ» օ­րա­թեր­թը 2015 թուա­կա­նի մթնո­լոր­տին մէջ կը վե­րար­ժե­ւո­րէ իր նա­հա­տակ աշ­խա­տա­կից­նե­րուն ստեղ­ծա­գոր­ծու­թիւն­նե­րը։ Ծա­նօթ է, որ 1915 թուա­կա­նին նահատակուած մտա­ւո­րա­կան­նե­րուն կա­րե­ւոր մէկ մա­սը այդ շրջա­նին աշ­խա­տակ­ցած էին թեր­թիս։ Ե­ղեռ­նէն դար մը անց ա­նոնք այ­սօր կ՚ո­գե­կո­չուին՝  սրբա­դա­սուած ըլ­լա­լով նաեւ Ցե­ղաս­պա­նու­թեան 100-րդ տա­րե­լի­ցին առ­թիւ։ Թէ՛ ա­նոնք ո­գե­կո­չե­լու եւ թէ ի­րենց ար­տադ­րան­քը մե­րօ­րեայ սե­րունդ­նե­րու յի­շո­ղու­թեան մէջ թար­մաց­նե­լու առաջադրութեամբ «Ժամանակ» ո­րո­շած է իր նա­հա­տակ հե­ղի­նակ­նե­րէն մէկ քա­նիին գործե­րը վե­րահ­րա­տա­րա­կել։ Այս­պէս, թեր­թիս խմբա­գիր ու բա­նա­սէր Սե­ւան Տէյիրմենճեա­նի ջան­քե­րով լոյս տե­սած է Երուանդ Սրմա­քէշ­խան­լեա­նի կող­մէ «Ժամանակ»ի մէջ ստո­րագ­րուած եր­կե­րու ժո­ղո­վա­ծոն։ Այս գոր­ծը ամ­րան ներ­կայ շրջանին գրա­սէր­նե­րու տրա­մադ­րու­թեան տակ կը դրուի՝ հա­շուի առ­նե­լով, որ Սփիւռ­քէն ալ բազ­մա­թիւ հա­յեր այս շրջա­նին կ՚այ­ցե­լեն քա­ղաքս։

Hannah Arendt Translated into Armenian

The American University of Armenia (AUA) Certificate in Translation (CTRA) program’s 2015 class of translators recently produced the Armenian versions of political theorist Hannah Arendt’s two essays, which appeared in the critical e-journal Arteria.

Nagorno-Karabakh’s a Happy Breakaway Republic, But Its War Goes On

Anna Nemtsova

At sunset flocks of swallows race through the pink sky over the central square of Stepanakert, a city once bombed and largely destroyed in a the post-Soviet war between Armenia and Azerbaijan. In the 21 years since the heavy fighting ended, there is still occasional shooting around the frontier with Azerbaijan, but this capital of the self-proclaimed state — this early “breakaway republic” — of Nagorno-Karabakh is peaceful.

Superficially, it resembles other quasi-nations dotting the map of the former Soviet Union: Abkhazia and South Ossetia, Transnistria and more recently the embattled self-proclaimed states of Donetsk and Luhansk in Ukraine. But where those have depended mainly on Russian backing, and critics would argue they are Russian creations, Nagorno-Karabakh has found other sponsors.

Հայաստանի Ազգային Արխիւը պիտի հրատարակէ «Հայ Եկեղեցւոյ կալուածները Օսմանեան Թուրքիոյ մէջ» երկլեզու աշխատութիւնը

Հա­յաս­տա­նի Ազ­գա­յին Ար­խի­ւը յա­ռա­ջի­կայ աշ­նան պի­տի հրա­տա­րա­կէ «Հայ Եկե­ղեց­ւոյ կա­լուած­նե­րը Օս­մա­նեան Թուր­քիոյ մէջ» օս­մա­նե­րէն եւ հա­յե­րէն աշ­խա­տու­թիւ­նը։ Յուլիս 7ին Երե­ւա­նի մէջ մամ­լոյ ա­սու­լիս մը սար­քեց Հա­յաս­տա­նի Ազ­գա­յին Ար­խի­ւի տնօ­րէն Ամա­տու­նի Վի­րա­բեան, որ իր յայ­տա­րա­րու­թիւն­նե­րուն մէջ անդ­րա­դար­ձաւ այս երկ­լե­զու ծրագ­րին։ Ա­. Վի­րա­բեա­նի բա­ցատ­րու­թեամբ, սոյն աշ­խա­տու­թեան մէջ ամ­փո­փուած են Մայր Ա­թոռ Սուրբ Էջ­միած­նի, Մե­ծի Տանն Կի­լի­կիոյ Կա­թո­ղի­կո­սու­թեան, Ե­րու­սա­ղէ­մի Պատ­րիար­քու­թեան եւ Պոլ­սոյ Պատ­րիար­քու­թեան պատ­կա­նող ու Թուր­քիոյ տա­րած­քէն ներս գտնուող կա­լուած­նե­րու ի­րա­ւա­կան փաս­տա­թուղ­թե­րը։ Ար­խի­ւի տնօ­րէ­նը նշեց, թէ աշ­խա­տու­թիւ­նը ապա­գա­յին պի­տի թարգ­մա­նուի նաեւ անգ­լե­րէ­նի։ «Կան նաեւ սեփականու­թեան վկա­յա­կան­ներ, ո­րոնք ժա­մա­նա­կին տրուած են Օս­մա­նեան Թուր­քիոյ մէջ ե­կե­ղե­ցա­կան հո­ղե­րու եւ կա­լուած­նե­րու հա­մար», ը­սաւ Ա­մա­տու­նի Վի­րա­բեան։
Այս բա­ցատ­րու­թիւն­նե­րուն զու­գա­հեռ, Վի­րա­բեան ընդգծեց փաս­տա­թուղ­թե­րու հրատարակ­ման ար­դիա­կա­նու­թիւ­նը՝ Մե­ծի Տանն Կի­լի­կիոյ Կա­թո­ղի­կո­սու­թեան առաջնորդութեամբ Թուր­քիոյ Սահ­մա­նադ­րա­կան Ատեան ներ­կա­յա­ցուած դի­մու­մի համագրին մէջ։ Ծա­նօթ է, որ այդ դա­տա­կան դի­մու­մով կը պա­հան­ջուի Սի­սի եր­բեմ­նի կաթողիկո­սա­րա­նի սե­փա­կա­նու­թեան ի­րա­ւուն­քին վե­րա­դար­ձը։
Ա­մա­տու­նի Վի­րա­բեան մամ­լոյ ա­սու­լի­սի ըն­թաց­քին տե­ղե­կա­ցուց, որ կը շա­րու­նա­կուի արխի­ւա­յին փաս­տա­թուղ­թե­րու թուայ­նաց­ման գոր­ծըն­թա­ցը։ 2010 թուա­կա­նէն ի վեր կը տա­րուի այս աշ­խա­տան­քը, իսկ այս տա­րի թուայ­նա­ցուած է շուրջ 100 հա­զար փաստաթուղթ։ Ընդ­հա­նուր առ­մամբ՝ ցայ­սօր 1 մի­լիոն փաս­տա­թուղթ թուայ­նա­ցուած է։ Իսկ Հա­յաս­տա­նի ար­խի­ւին մօտ ի պահ դրուած նիւ­թե­րուն քա­նա­կու­թիւ­նը կը հաս­նի շուրջ 350 մի­լիո­նի։ Վի­րա­բեան դի­տել տուաւ, որ ա­ռաջ­նա­հերթ ու­շադ­րու­թիւն կ՚ըն­ծա­յուի այն փաս­տա­թուղ­թե­րուն նկատ­մամբ, ո­րոնք մեծ հե­տաքրքրու­թեան ա­ռար­կայ կը դառ­նան։ Անոնց շար­քին կը գտնուին մար­դա­հա­մար­նե­րու տուեալ­նե­րը, մար­դոց ծագ­ման, տոհմածառե­րու մա­սին նիւ­թե­րը, ե­կե­ղեց­ւոյ չա­փա­բե­րա­կան մա­տեան­նե­րը՝ ծնունդ, կնունք։
Նկա­տի ու­նե­նա­լով, որ յա­ռա­ջի­կայ Սեպ­տեմ­բե­րին Մայր Ա­թոռ Սուրբ Էջ­միած­նի մէջ տե­ղի պի­տի ու­նե­նայ Սրբա­լոյս Միւ­ռո­նի օրհ­նու­թեան ա­րա­րո­ղու­թիւ­նը՝ Հա­յաս­տա­նի Ազ­գա­յին Ար­խի­ւը նոյն շար­ժա­ռի­թով պի­տի հրա­պա­րա­կէ նաեւ իր մօտ գտնուող բո­լոր փաստաթուղ­թե­րը, ո­րոնք կը վե­րա­բե­րին հա­յոց ե­կե­ղեց­ւոյ այդ գլխա­ւոր ա­րա­րո­ղու­թեան։
ԱՎի­րա­բեան մատ­նան­շեց, որ այ­սօր ա­ռա­ւել հե­տաքրք­րու­թեան ա­ռար­կայ դարձած նիւթերը ո՛չ քա­ղա­քա­կան բնոյթ ու­նին, ո՛չ ալ մի­ջազ­գա­յին փաս­տա­թուղ­թեր են։ Ըստ ի­րեն, Ազ­գա­յին Ար­խի­ւէն մար­դիկ այ­սօր ա­մե­նէն շատ կը հե­տաքրք­րուին ի­րենց տոհմա­ծա­ռին հետ։ «Ա­նոնք մար­դոց ծագ­ման, տոհ­մա­ծա­ռի վե­րա­բե­րեալ փաստաթուղթերն են։ Այ­սինքն, ե­թէ կը հե­տաքրքրուի, թէ ո՛վ ե­ղած է իր մեծ մեծ մեծ­ հայ­րը, փաս­տա­թուղ­թե­րու մի­ջո­ցաւ կրնայ ճշդել», ը­սաւ ան եւ ա­ւել­ցուց, թէ այս ուղ­ղու­թեամբ ապա­ցոյց կը դառ­նան մարդահա­մար­նե­րու տուեալ­նե­րը, ո­րոնք 1817 թուա­կա­նէն սկսեալ Հա­յաս­տա­նի մէջ պարբե­րա­բար ի­րա­կա­նացուած են ռու­սա­կան իշ­խա­նու­թիւն­նե­րուն կողմէ, յե­տոյ՝ խորհրդա­յին իշ­խա­նու­թիւն­նե­րու տա­րի­նե­րուն եւ ներ­կա­յա­ցուած են երկ­րի տա­րած­քին, նաեւ Ար­ցա­խի մէջ ապ­րած մար­դոց տուեալ­նե­րը։ Ա­մա­տու­նի Վի­րա­բեան աւել­ցուց, թէ տուեալ­նե­րը դուրս կը բե­րուին նաեւ ե­կե­ղեց­ւոյ չա­փա­բե­րա­կան մա­տեան­ներէն, ուր արձանագ­րուած են մար­դոց կե­ցու­թեան մա­սին փաս­տեր՝ ծնունդ, կնունք, ամուս­նու­թիւն, մահ ե­ւայլն։ Ի դէպ, տնօ­րէ­նը մատ­նան­շեց, թէ ըստ էու­թեան կնուն­քը արձա­նագրուած է, այն ժա­մա­նակ, երբ ե­րա­խան կնքած են՝ մին­չեւ քա­ռա­սուն օ­րուան դառ­նա­լը։


Ա­մա­տու­նի Վի­րա­բեան ընդգծեց, որ վերջ ի վեր­ջոյ քա­ղա­քա­կան պատ­մու­թիւն­նե­րը կը փոխուին, իշ­խա­նու­թիւն­ներ կու գան կ՚անց­նին, բայց մար­դոց պատ­մու­թիւ­նը կը մնայ նոյ­նը, թե­րեւս միայն կը կորսնց­նեն տոհ­մա­կան տիտ­ղոս­նե­րը։ «Հի­մա կը դի­մեն, որ­պէս­զի վերա­կանգ­նեն, օ­րի­նակ, Տէր կամ Մե­լիք տիտ­ղոս­նե­րը», ը­սաւ ան։

«Ժամանակ», 9 Յուլիս 2015

The G word, Voldemort and the reactionary speech in Turkey

Samim Akgönül 

Once upon a time, I had become a good reader of Harry Potter thanks to my children. I watched, of course, the film series several times. I noticed in this period: Voldemort is normally a person "who must not be named." But everyone, without exception, knows that his name is Voldemort and say it. I remember asking my eldest son "But his name should not be said, how it is possible that everybody say his name?" He answered with a very serious expression: "No, only cowards do not say it."

In Turkey, reactions about the Armenian genocide have become very bizarre in 2015. This has become more visible with the recent statements of the Pope and the decision of the European Parliament.

Լիբանանի «Թռչնոց բոյն» պատմական որբանոցին շուրջ

Վերջին օրերուն, այլազան տեղեկութիւններ սկսած են շրջիլ, յատկապէս համացանցի ճամբով, Լիբանանի «Թռչնոց բոյն» պատմական որբանոցի հետ կապուած ապագայ ծրագիրներու մասին։ Աւելի ճիշդ ու յստակ տեղեկութիւններ ունենալու համար այս մասին, Մեծի Տանն Կիլիկիոյ Կաթողիկոսութեան պատկանող "Cilicia TV"-ն դիմեց «Թռչնոց բոյն»ի յանձնախումբի ատենապետուհի Սեդա Խտըշեանին:

Lebanon: Bird’s Nest Orphanage Refutes Erroneous Press Reports

Last week, articles appearing in various Lebanese press outlets, in several languages, reported that the historic Bird’s Nest (Թռչնոց բոյն) Orphanage was being sold to make room for a beach-front development.

One of the last vestiges of the Armenian genocide, the Bird’s Nest facility, which was run by the efforts of Near East Relief and founded by Danish missionary Maria Jacobson, was a refuge for orphans who survived the genocide and today continues to operate as a safe haven for underprivileged children under the auspices of the Catholicosate of the Great House of Cilicia,

Hamazkayin Announces Winner of Tölölyan Prize in Contemporary Literature

The Hamazkayin Armenian Educational and Cultural Society of Eastern United States recently named Aline Ohanesian the winner of the 3^rd Minas and Kohar Tölölyan Prize in Contemporary Literature for her book, Orhan’s Inheritance.

Re-working Borges is a legitimate experiment, not a crime

Fernando Sdrigotti

 

In the short story Pierre Menard: Author of Quixote, Jorge Luis Borges writes of an author’s quest to reproduce Cervantes’ masterpiece, word by word, comma after comma. “Pierre Menard did not want to compose another Quixote, which surely is easy enough – he wanted to compose the Quixote,” Borges writes.

More likely than not to be aware of this Borgesian playfulness, Argentine author Pablo Katchadjian decided in 2009 to remix one of Borges’s most renowned short stories The Aleph, keeping the original text but adding a considerable amount of his own writing. The result was the short experimental book called El Aleph engordado (The Fattened Aleph), published by a small underground press in a short run of 300 copies. An unfortunate consequence of Katchadjian’s literary experiments is an ongoing lawsuit initiated in 2011 by Maria Kodama, Borges’s widow and fervent guardian of his literary estate.

Հայկական հետքը կը ջնջուի Մուշի մէջ

Մշոյ Քալէ թաղամասը գտնուող 1600-ամեայ հայկական գերեզմանատունը աւերակի վերածուած է` գանձերու գողերու եւ լքուած վիճակի հետեւանքով: Այդ մասին կը հաղորդէ Akunq.net-ը, վկայակոչելով «Տիճլէ» լրատուական գործակալութիւնը:
1915էն Մուշի մէջ 299 եկեղեցի, 94 վանք, 53 ուխտավայր եւ 135 դպրոց կային, ուր կ՚ուսանէին 5.669 սաներ: «Տարօնի/Մուշի հայերու համերաշխութեան, ընկերային եւ զբօսաշրջութեան միութեան» նախագահ Հայրեթթին Ասլանը, ուշադրութիւն հրաւիրելով այն փաստին վրայ, որ թրքական պետութեան գիտակցաբար վարած քաղաքականութեան միջոցով կ՚ուզեն այս շրջանին հայոց պատմութիւնը անհետացնել, ընդգծեց, որ նաեւ քաղաքին պատմական յիշողութիւնը կը ջնջուի:
Ասլանը, յայտնելով, թէ գերեզմանատունը 1600 տարուան պատմութիւն ունի, նշեց, թէ ամբողջ ժողովուրդի մը պատմութիւնը կանգնած է վերանալու վտանգին դէմ յանդիման:Ան աւելցուց, որ գանձագողերը եւս մեծ վնաս են հասցնում գերեզմաններուն. Ընդգծելով, որ հայերն ու քիւրտերը խաղաղօրէն ապրած էին Մուշի մէջ կոտորածներէն առաջ, ան ըսաւ. «Եթէ կ՚ուզենք խաղաղութեան, սիրոյ եւ յարգանքի մթնոլորտի մէջ
ապրիլ, ապա պէտք է տէր կանգնին հայոց պատմութեան»:
Ան նաեւ յայտնեց, այլ հայկական յուշարձաններ եւս կան Մուշի մէջ, որոնք նաեւ կ՚անհետանան, եւ նշեց. «1915 թուականէն առաջ 100 հազար բնակչութեամբ նահանգ եղած Մուշի լեռնոտ շրջաններուն մէջ անգամ հայերի կողմից ենթակառուցուածքային համակարգեր ստեղծուած էին: Հիմա հայերու եկեղեցիները, վանքերը, դպրոցներն այնքան աւերուած են, որ գրեթէ անհետացման եզրին են: Հարկաւոր է, որ պետութիւնն ու քաղաքացիական-հասարակական կազմակերպութիւնները նրբազգաց ըլլան այս հարցին նկատմամբ: Հազարամեայ պատմութիւն կ՚անհետանայ: Եթէ սոյն կառոյցները աւերուելու փոխարէն վերանորոգուին, ապա աշխարհի չորս ծագերէն այցելուներ կը գան Մուշ, եւ տնտեսական զարգացման հետ միասին` քաղաքին ինքնութիւնը կը պահպանուի»:

ՊԻՆԿԷՕԼԻ ՄԷՋ ԱՒԵՐՈՒԱԾ ՀԱՅ ԵԿԵՂԵՑԻ ՄԸ

Ըստ «Ժամանակ» օրաթերթի հաղորդումին, Պին­կէօ­լի Քար­լըօ­վա գա­ւա­ռէն 3 քմ. հեռաւորու­թեամբ գտնուող Թոփ­լու­լար գիւ­ղի պատ­մա­կան հայ­կա­կան ե­կե­ղե­ցին աւերուեցաւ՝ գանձ ո­րո­նող­նե­րու գոր­ծո­ղու­թիւն­նե­րուն հե­տե­ւան­քով։ 1440 բնակ­չու­թիւն ունե­ցող գիւ­ղը ան­ցեա­լին ե­ղած է հայ­կա­կան բնա­կա­վայր մը։ Ըստ գիւ­ղա­պե­տին, գիւ­ղին նախ­կին ա­նու­նը ե­ղած է Թո­քուլ­քը­րան։ «Մեր գիւ­ղին մէջ կա­րե­լի է հան­դի­պիլ պատ­մա­կան բազ­մա­թիւ գտա­ծո­նե­րու։ Ցա­ւօք գտնող­նե­րը ա­ռանց հասկ­նա­լու վնաս կը հասց­նեն ա­նոնց։ Մեր գիւ­ղը միշտ ա­ւերուած է գանձ ո­րո­նող­նե­րու կող­մէ», ը­սաւ գիւ­ղա­պե­տը՝ ցաւ յայտնելով, որ կ՚անտեսուին յուշարձանները։

ԱՏԱՆԱՅԻ ՀԱՅԿԱԿԱՆ ԵԿԵՂԵՑԻՆԵՐԷՆ ՄԷԿԸ ԿԸ ՎԵՐԱԿԱՌՈՒՑՈՒԻ

Կիլիկիոյ տարածքին մէջ գտնուող Ատանայի Սեւ եկեղեցին (Kara Kilise) եւ ահկա (Ֆեքէ) ամրոցը կը վերակառոցուին: Ըստ Ermenihaber.am-ի՝ թրքական «Milliyet» պարբերականի վկայութեամբ, վերակառուցման աշխատանքները գրեթէ աւարտած են:
Ատանայի Սիւլեմիշլի շրջանի թաղամասի թաղապետ Հասան Կեզերը տեղեկացուցած է, որ վերակառուցման աշխատանքները սկսած են 2 տարի առաջ եւ աւարտին պիտի հասնին մինչեւ տարեվերջ: Կեզերը նշած է, որ վերջերս տեղացի եւ օտարազգի զբօսաշրջիկներու մեծ հոսք կը նկատուի դէպի եկեղեցի եւ ամրոց: Անոր կարծիքով զբօսաշրջիկներու թիւը պիտի աճի, եթէ հիւրընկալելու համար համապատասխան կառոյցներ ըլլան:
Ամրոցի վերականգնողական աշխատանքներով զբաղող հնագէտ Ատէմ Եըլտըզտ կ՚ընդգծէ, որ 1000 –ականներուն կառուցուած ամրոցը գտնուած է Փոքր Հայաստանի կամ Կիլիկեան Հայաստանի տարածքին:
«Ամրոցի հարեւանութեամբ կը վերականգնուի նաեւ Սեւ եկեղեցին, որ կապուած եղած է տարածքին մէջ գտնուող 14 այլ եկեղեցիներու հետ: Կը վերականգնուին նաեւ քանի մը այլ ամրոցներ, որոնք Ֆեքէ ամրոցի հետ ընդհանուր շղթայ կը կազմեն եւ այդ շղթային մէջ Ֆեքէ ամրոցի դերը շատ մեծ է: Այս ամրոցը շատ տպաւորիչ է իր պատմութեամբ եւ գեղեցկութեամբ: Անիկա կառուցուած է անհաւատալի եւ իւրայատուկ ճարտարապետական հնարքներով` շատ հետաքրքրական ձեւով վերամշակուած քարերէ»,- նշած է հնագէտը:

Անէութիւնից յայտնուած հայեր

ՎԱՀՐԱՄ ՄԱՐՏԻՐՈՍԵԱՆ

 

Ոչի՞նչ` որ խոստովանեմ. նախանձով կարդացի Պուլիցերեան մրցանակակիր Ֆիլիպ Ռոթի «Ամերիկեան հովուերգութիւն» վէպը, որը, որպէս ամերիկեան հրեաների ընտանիքի մի քանի սերնդի պատմութիւն, կարելի է կոչել նաեւ սագա, վիպասք:
Ահա մի քանի մէջբերում վէպից, որոնք հայերիս հետ համեմատութեան եզրեր ունեն. «Նիւեորքեան հրէաների առաջին յետգաղթական սերունդը վերածուեց մի ընկերակցութեան, որն աւելի շատ դէպի ամերիկեան կեանքի մայրուղին էր կողմնորոշուած, քան Հին Աշխարհի ոգին, որը նրանց իդիշախօս ծնողները վերածնել էին Փրինս-սթրիթի խուլ թաղերում»:

«Քիչ դեր չէր խաղացել նաեւ ծնողական ինքնազոհաբերութեան գաղափարախօսութիւնը, որն արգելակել էր բաց խռովութեան մեր ձգտումները եւ ստիպել թաքցնել պատշաճութեան կանոնները խախտող համարեա բոլոր պոռթկումները»:
… «Հրեաների հակասական ցանկութիւնը` լինել բոլորի պէս, բայց եւ առանձնանալ, յայտարարել, թէ "մենք էլ նոյնն ենք", բայց եւ պնդել, որ "մենք ուրիշ ենք"»:
Հայերս մեծ համայնքներ ունենք աշխարհի շատ երկրներում, բայց «Ամերիկեան հովուերգութեան» նման վէպեր կարծես թէ չունենք` եղածների մեծ մասի առանցքը Ցեղասպանութիւնն է:
Այդպիսի մի քանի նոր գիրք ներկայացուեց Երեւանում Ապրիլին` «Գրական տապան»ի շրջանակներում. Ալան Ուայթհորն (Կանադա). «Վերադարձ Հայաստան» / Back to Armenia, Մելինէ Թումանի (ԱՄՆ). «Եղել է, չի եղել» / There Was and There Was Not, Մարսելա Փոլեյն (Աւստրալիա).  «Աշխարհի ծայրը» / The Edge of the World, Մարկ Մուստեան (ԱՄՆ). «Ժանդարմը» / The Gendarme, Դանա Ուոլրաթ (ԱՄՆ). «Ինչպէս ջուրը եւ քարը» / Like Water on Stone:
Չեմ հասցրել բոլորին ծանօթանալ, բայց «Գրական տապան»ին մասնակցութիւնս առիթ դարձաւ, որ կարդամ վերոնշեալ հեղինակներից մէկի` Դանա Ուոլրաթի «Ալիսհէյմեր» (չկարծէք, վրիպակ է` բնագրի վերնագիրը Aliceheimer's է) գիրքը, որը հէնց մի հայի (հայուհու) ամերիկեան կեանքն է պատկերում:
Դանա Ուոլրաթը կիսով չափ է հայ, ընդ որում, մօր` Ալիսի կողմից, որը Ալցհէյմեր հիւանդութեան պատճառով կորցրել է յիշողութիւնը, եւ դուստրը բերել է իր տուն խնամելու:
Աստիճանաբար պարզւում է, որ սա Ալիսի երկրորդ «ալցհէյմերն» է. մինչեւ բուն հիւանդութեամբ տառապելը նա «մոռացել» է իր ազգային պատկանելութիւնը` «ես երբեք հայ տղայի չեմ համբուրի, նրանք չափից դուրս մազոտ են»… Ցեղասպանութիւնը, ամուսնացել է ամերիկացու հետ` փորձելով յարել, ներգծուել «մայրուղուն»:
Դանա Ուոլրաթը, որ նաեւ բժիշկ է, մարդաբան եւ նոյնպէս ամուսնացած է ամերիկացու հետ, Լուիս Քերոլի «Ալիսը հրաշքների աշխարհում» գրքի մի հին օրինակ է գնում եւ էջերը կտրտել-սոսնձելու ու մատիտանկարների միջոցով պատմում է մօր յիշողութեան կորստի` նրա անէացման, անհետացման, սոցիալական մահուան դէմ իր պայքարի շուրջ 30 դրուագ:
Դանայի` «հիպերակտիւ», փորձանք, չար երեխայի Ալիս մայրը խիստ է եղել, գժտուել է դստեր հետ նրա երիտասարդական խենթութիւնների տարիներին: Հիմա դուստրն է, որ, քնքշօրէն փորձելով յետ նուաճել նրա սերը, պարտաւոր է նաեւ խիստ լինել` դիցուք, նրանից թաքցնելով անուշեղէնը:
Մայրը յաճախ նեղւում է.
«Նրա ներքեւի շուրթը նորից ցած կախուեց: Նա երկու ձեռքը առջեւը շարեց ճագարիկի նման: Ես վերցրի ձեռքերն ու համբուրեցի մէկ առ մէկ. «Օխ, շնորհակալ եմ: Լաւացայ»: Նրա աչքերը նորից կորան ժպիտի մէջ. «դու իմ մա՞յրն ես»:
«Ես քո դուստրն եմ»:
«Հրաշալի է»:
Հրաշալի է:
Վերջապէս:
Ալիսհէյմեր:
«Օխ» բացականչութիւնը առաջին նշաններից է` ժամանակի հետ Ալիսն իրեն աւելի ու աւելի փոքր է զգում, սկսում է խօսել միայն հայերէն:
Դանա Ուոլրաթը պարբերաբար զուգահեռներ է անցկացնում Քերոլի գրքի հետ: Ասենք, Քերոլի հեքիաթի «Խմիր ինձ» գրութիւնը, որ գլուխներից մէկի վերնագիրն է, նման է թղթիկներին, որով Ալցհէյմերով հիւանդ մարդկանց յիշեցնում են հանապազօրեայ անհրաժեշտ գործողութիւնները: Բայց բոլոր զուգահեռները կտրուկ ընդհատւում են, երբ Դանայի մայրն աւելի է մանկանում: Դանան Ալիսին տանում է Նիւ Եորքի Սբ. Գրիգոր Լուսաւորչի եկեղեցի, որտեղ նա գինու մէջ թաթախուած նշխարը ճաշակում, ինչպէս եօթ տասնամեակ առաջ: Աւելի ուշ նրան է մօտենում քահանան.
«Ո՞վ է այս անուշիկ անձնաւորութիւնը»,- հարցրեց նա Ալիսին:
«Աղաւնին»,- ասաց նա»:
Այսպէս Դանայի մայրը յիշում եւ իրեն կոչում է մկրտութեան անունով:
Դանա Ուոլրաթը մտորում է այն մասին, որ եթէ Ցեղասպանութիւնից յետոյ իր մօրական պապ Եղիշէն հաստատուած լինէր Երեւանում եւ ոչ թէ Նիւ Եորքում, «ուրիշ սերմնահեղուկ եւ ձուաբջիջ կը միախառնուէին», եւ ծնուած չէր լինի ոչ մայրը, ոչ ինքը… Ոչ էլ մեզանից շատ-շատերը, որ սերուած են Արեւմտահայաստանից ու Արեւելահայաստանի կորուսեալ տարածքներից:
Բայց սարսափելի գաղթը յանգեցրել է ոչ միայն հազարաւոր հայերի ուծացման, այլեւ ունեցել է այսպիսի աներեւակայելի պարոյրներ, ինչպէս Ալիսի դէպքում. ծանր հիւանդութիւնը նրան մոռացնել է տալիս իր ամբողջ հասուն կեանքը Ամերիկայում, անգլերէնը եւ ամերիկուհի դստերը «ուղարկում» Երեւան` մօրը հասկանալու համար հայերեն սովորելու:
Այս պատմութեան նման յուզիչ են գրքի շուրջ 30 պարզունակ ոճով արուած նկարները, որ բուժական նշանակութիւն են ունեցել հիւանդի համար, դրանց մակագրութիւնները, իսկ խօսքի զգացմունքայնութիւնը չի խանգարել, որ հեղինակին երբեւէ լքի մեղմ հումորը եւ նա շարունակաբար բժշկական նուրբ դիտարկումներ անի:
Դանա Ուոլրաթը Հայաստանում ընկերացել է շատ հայ արուեստագէտների, որի արդիւնքն է ըստ ամենայնի, որ «Ալիսհէյմեր» գիրքը անգլերէն, բայց Երեւանում լոյս տեսնի` Յարութիւն Սամուէլեանի/quadrum-ի ճաշակաւոր ձեւաւորմամբ:

«Լրագիր», 21 Յունիս 2015 (www.lragir.am)

 

Եղեռնի լռութիւնը (Մնձուրին ընդմէջ օրրանի ու սփիւռքի)

ՍԵՒԱՆ ՏԵՅԻՐՄԵՆՃԵԱՆ

Չունինք պատասխանը «Կարելի՞ էր գրականութիւնը Պոլիսէն ետք» հարցումին։ 15-ի Աղէտէն ետք եղածները փորձի մը կիսկատարութեան տպաւորութիւնը կը թողուն․ տեւական չեն գոհացնելու աստիճան, պատասխան մը գտնելու համար։ Եղածը աւարտուն չէ, ըլլալիքը գաղթելու էր։ Մնացածն ալ պարզ ենթադրութիւններու առիթ կու տայ միայն՝ առանց տեսական շրջանակի մը մէջ ամփոփուիլ կարենալու։

Մնձուրի եզակի հեղինակ մըն է, որ տեսաւ երկու Պոլիսներն ալ։ Ասդիինն ու անդիինը։ Օրրանն ու հայրենազրկեալ սփիւռքը։ Ցեղասպանութենէն ետք -կամայ կամ ակամայ՝ չենք կրնար գիտնալ- Հայաստան մնացող անճառ մարդերուն նման, Մնձուրի մնաց Պոլիս («Ո՞ւր պիտի երթային որ աւելի լաւ ըլլար իրենց տունէն, Պոլիսէն»¹)։

Արփիկ Միսաքեան եւ իր օրինակը

ՎԱՐԴԱՆ ՄԱՏԹԷՈՍԵԱՆ

Ճակատագիրը նման խաղեր ունի։

Արփիկ Միսաքեան «Յառաջ»ի վերջին թիւը (22.214) լոյս կ՚ընծայէր Շաբաթ, 30 Մայիս – Կիրակի, 31 Մայիս 2009 թուականով։ Ներքին էջերուն նիւթերը, ըստ սովորութեան, եւ թերեւս առաջին էջին մէկ մասը, ներառեալ Ա.Մ.ի «Խօսք հրաժեշտի»ն, որուն կցուած էր («Յառաջ»ը հազուադէպ լուսանկարներ կը տպէր) հիմնադիր Շաւարշ Միսաքեանի լուսանկարը՝ իր գրասեղանին առջեւ, պէտք է աւարտած ըլլային Մայիս 28ին։ Հայաստանի անկախութեան 81րդ տարեդարձի օրը կը սկսէր փակումը Սփիւռքի միակ անկախ օրաթերթին (Պոլիսը դեր չէր սկսած բանավիճիլ Սփիւռք ըլլալու թէ չըլլալու մասին)։

Դարաշրջան մը կ՚աւարտէր։

Tech-Savvy Armenian Trio Leads 'Collective Brain' In Rate-Hike Protest

Pete Baumgartner

Harry Tamrazian

The demonstrators thronging the Armenian capital to protest against corruption and an electricity rate hike have made headlines both for their determination and for a nearly invisible leadership that relies on asking "the people" to make key decisions.

ADVERTISING

When thousands of people marched on Yerevan's central Marshal Bagramian Avenue on June 22, upset at the government's decision to increase the cost of electricity, people wondered who had organized and was leading the demonstration.

Գրական երեկոյ, նուիրուած՝ Դանիէլ Վարուժանին

ՅԱԿՈԲ ՎԱՐԴԻՎԱՌԵԱՆ

«Մենք, Զաւակներդ օգոստափառ,

Պիտի կերտենք Նո՜ր Արշալոյս»

Գեղեցիկ նախաձեռնութիւնը առաւ Մեծագոյն Նիւ Եորքի Թէքէեան Մշակութային Միութիւնը յարգելու եւ յիշելու Ցեղասպանութեան զոհ գացած մեր նահատակ ու անմահանուն գրողներէն ոմանց։  Այդ շարքին առաջինը եղաւ Դանիէլ Վարուժան։ Մայիս 29, 2015, Ուրբաթ երեկոյեան ԹՄՄի Նիւ Ճըրզիի կեդրոնը հաւաքուած էր մեր ծանօթ գրասէր հասարակութիւնը։  Միջին Արեւելքի մայր գաղութներու մէջ կազմակերպուած նման լուրջ գրական երեկոյի մը ներկայ ըլլալու հաճոյքն էր որ ըմբոշխնեցին այն ներկաները, որոնք տակաւին կ’ապրին մեր գրական արժէքներուն մեծութեամբն ու ներշնչումովը։  Անոնք հասակ առած անոնց` Զօհրապի, Վարուժանի, Սիամանթոյի, Սեւակի, Թլկատինցիի … գործերուն արժէքներովը տակաւին կը մնան ամրօրէն կապուած արեւմտահայ այդ գրական աշխարհին հետ։

Բաղրամեան պողոտայում կատարուածը շարժման վերջը չէր

ԳԷՈՐԳ ԱՂԱԲԱԲԵԱՆ

Բաղրամեան պողոտայում կատարուածը կանխատեսելի էր: Պողոտայի սկզբնամաս հասնելուց յետոյ ցուցարարները միայն գիտէին, թէ ինչու են գնում նախագահական, նրանց նպատակն էր նախագահին ստիպել կասեցնելու ՀԾԿՀի կայացրած՝ էլեկտրաէներգիայի սակագինը բարձրացնելու որոշումը: Եթէ ցուցարարներն աւելի հասուն գտնուէին եւ առաջնորդուէին սթափ բանականութեամբ, այլ ոչ թէ զգացմունքներով, թերեւս, հաշուի կ՚առնէին, որ իրաւական առումով նախագահը ՀԾԿՀի կայացրած որոշումը կասեցնելու իրաւասութիւն չունի, եւ այդ պահանջի հասցէատէրը նա չէ: Եթէ նա նոյնիսկ նման հրահանգ իջեցնէր, գործելու էր Սահմանադրութիւնից դուրս: Չի կարող տրամաբանական լինել, որ մի դէպքում նախագահի կողմից պետական իշխանութեան մարմինների գործունէութեանը միջամտելը, ուղղորդելը լինի դատապարտելի, մէկ այլ դէպքում՝ ողջունելի:

«Եթէ կոտրուի մեր այս ջահելութիւնը՝ այս իշխանութիւններին ներում չկայ...»

Երէկ ծանր գիշեր մըն էր Հայաստանի համար: «Ո՛չ թալան»ին նախաձեռնութեան շուրջ բոլորուած մեծ թիւով քաղաքացիները մինչեւ առաւօտեան ժամերը նստացոյց  ըրին Բաղրամեան փողոցի նախագահական նստավայրին դիմաց: Առաւօտեան  կանուխ ժամերուն ջրցան մեքենաներ գործի լծելով, ՀՀ ոստիկանութիւնը մեծ թիւով   ձերբակալութիւններու ձեռնարկեց: Անկանխատեսելի էին մանաւանդ հայրենի լրատուական միջոցներուն, յատկապէս «Ազատութիւն» եւ «Հետք»ի լրագրողներուն դէմ կիրառուած բռնութիւնները: 

Writing as Exorcism: An Interview with Aline Ohanesian

In a year that saw the publication of a large number of books that deal with the Armenian Genocide, Aline Ohanesian’s Orhan’s Inheritance has generated much praise and accolades—from being named Amazon’s Best Book of the Month for April 2015 to being among Barnes & Noble’s Discover Great New Voices Program. Ohanesian spent six years writing the book, which is loosely based on her grandmother’s story. As part of her research, she traveled to Sepastia (today, Sivas), where the story unravels.

When Orhan Turkoglu’s grandfather passes away, he is faced with questions he must confront—beginning with, why would his grandfather leave the family home to an Armenian woman, Seda Melkonian, in a Los Angeles nursing home. Armed with his grandfather’s sketchbook, Orhan must travel to L.A. to meet Seda.

Ոչ եւս է «Յառաջ» օրաթերթի երկարամեայ տնօրէնուհի Արփիկ Միսաքեանը

ՎԱՐԴԱՆ ՄԱՏԹԷՈՍԵԱՆ

Խոր կսկիծով, իմացանք որ 19 Յունիս 2015ին, Փարիզի հանգստեան մը մէջ, ուր փոխադրուած էր երկու շաբաթ առաջ, իր մահկանացուն կնքած է Արփիկ Միսաքեան՝ երբեմնի «Յառաջ» օրաթերթի երկարամեայ տնօրէնուհին, 89 տարեկան հասակին։
Ծնած էր Փարիզ,  1 Փետրուար 1926ին։ Ֆրանսական վարժարանի մէջ ստանալէ ետք իր ուսումնառութիւնը, հօր՝ «Յառաջ»ի հիմնադիր ու խմբագիր Շաւարշ Միսաքեանի թելադրութեամբ, սկսած է աշխատակցիլ «Յառաջ»ին, ստորագրելով առաւելաբար թատրոնի ու այլ արուեստներու մասին էջեր։

Օրհանի եռաշերտ ժառանգութիւնը

ԳՈՒՐԳԷՆ ԱՐԶՈՒՄԱՆԵԱՆ

  

Գրեթէ աւարտել էի Ապրիլին հրատարակուած Ալին Օհաննէսեանի աղէտի վերաբերեալ «Օրհանի ժառանգութիւնը» անգլերէն վէպի ընթերցումը՝ զմայլուած լեզուի գեղեցկութիւնից, դէպքերի դիւրասահ յաջորդականութիւնից, երկխօսութիւնների բնական զարգացումից, երբ որպէս հաճելի անակնկալ «Ակօս»ի կայքէջին յայտնուեց Գրիգոր Պըլտեանի «Աղէտի լեզուով» փորձագրութիւնը: Փորձագրութիւն նաեւ այն առումով, որ Պըլտեանը ինքը որպէս վէպերի հեղինակ, անցել է այդ փորձից ու փորձարկել է աղէտի անասելիութիւնը:

Self-determined citizens? A new wave of civic activism in Armenia

Armine Ishkanian

 

Since 2010, protests sparked by civic initiatives have become very common in Armenia’s capital Yerevan and, to a lesser extent, in the smaller cities of Gyumri and Vanadzor. Civic initiatives in Armenia address a range of issues including the environment, cultural preservation, consumer rights, labour and employment issues, as well as human rights. However, they are distinct from formal, professionalized NGOs in a number of key aspects, which include the issues they address, their organizational structures, their repertories of action, and their lack of engagement with foreign donors.

Similar to the movements discussed by Kerstin Jacobsen, Ionel Sava and others recently in openMovements, civic initiatives in Armenia represent a new wave of civic activism in the post-Soviet period. 

Letter from Azerbaijan: Live, From the Fifth Most Censored Country, It’s the First Ever European Games

Andrew Connelly

 

Rejoice! After years of enviously watching athletes in Asia, Africa, the Pacific and the Americas flaunt their sporting might together as continental brothers and sisters, Europe finally has a competition to call its own. Live, from the fifth most censored country in the world, it’s the first ever European Games.

Արքմենիկ Նիկողոսեան. «Չարենցի, Բակունցի, Թոթովենցի դահիճները չպէտք է ներկայացուեն լուսապսակի ներքոյ»

Թէեւ անցել է աւելի քան 70 տարի, սակայն ստալինեան բռնութիւնների եւ հայ մտաւորականների սպանդի շրջանը լիովին բացայայտուած չէ. դատապարտուել են արարքները, սակայն ողբերգական իրադարձութիւնների մեղսակիցներն իրենց արժանի գնահատականը չեն ստացել:

Վերջին շրջանում գրականագէտները շատ են խօսում այն մասին, որ պէտք է վերարժեւորել այն, ինչ տեղի ունեցաւ 1937 թուականին: Նրանց թւում է գրաքննադատ Արքմենիկ Նիկողոսեանը:

Christian Bale, Oscar Isaac to Star in Terry George’s Epic Love Story ‘The Promise’

Jeff Sneider

 

Christian Bale and Oscar Isaac will star in “The Promise,” an epic love story that Oscar-winning filmmaker Terry George (“Hotel Rwanda”) will direct from a script he co-wrote with Robin Swicord (“Memoirs of a Geisha”), TheWrap has learned.

Mike Medavoy (“Black Swan”) is producing “The Promise” with Eric Esrailian, Ralph Winter (“X-Men”) and William Horberg (“Milk”). Production is slated to start this fall in Southern Europe, including Portugal and the Canary Islands.

Set during the last days of the Ottoman Empire, “The Promise” follows a love triangle between Michael, a brilliant medical student, the beautiful and sophisticated Ana, and Chris — a renowned American journalist based in Paris.

Beyond the Brazilian Vote: Three Decades of Activism and Counting

Heitor Loureiro 

 

On May 29, 2015 many Armenian news outlets reported with enthusiasm that Brazil had joined the list of nations that recognize the Armenian Genocide. Although the basis for the announcement in the Armenian press was information provided by Armenia’s Ministry of Foreign Affairs —which in turn was based on information disseminated by Armenia’s Embassy in Brazil—no Brazilian press agency had confirmed the recognition; neither had Brazil’s Embassy in Yerevan. A few hours later, the Brazilian Senator from São Paulo, Aloysio Nunes Ferreira, from the Brazilian Social Democracy Party (PSDB) posted on his Facebook page that the “vote of solidarity” (request no. 550/2015), which was co-sponsored by himself and José Serra (also from São Paulo’s PSDB), had been adopted by the Federal Senate. Yet, the request was only submitted to and approved by the Committee of Foreign Relations and National Defense of the Senate, chaired by Aloysio Nunes himself.

The Accidental Historian: Balint Kovacs and the Transylvanian Armenian Diaspora

Ronald Grigor Suny

“No, young man, you cannot see the library,” the old woman told the eager student.  “I am the only one with the key.  Even I do not allow the archbishop into the library.”  This was the second time that Balint Kovacs, a Hungarian student, had tried to find materials on Armenians in Transylvania. He had hitchhiked from Budapest across the border to the mountain town of Gherla in Transylvania, Romania, only to be turned away by the elders who guarded the Armenian Church in the colony that had been known as Armenopolis or Hayakaghak in the 17^th and 18^th century.  They had sent him on to Elisabethopolis, now Dumbraveni, where he was confronted by the stubborn old woman who refused to let him see the library.  But Balint would not give in or give up.  Perhaps something could be worked out.  The determined woman, whom Balint would later call Marish neni, mentioned that she needed medication for her eyes, and Balint promised to bring it to her from Hungary.  A nephew was called; the key appeared; and Balint Kovacs’ life and work changed in an instant.

Հայկազեան Համալսարանի Հայկական Սփիւռքի Ուսումնասիրութեան Կեդրոնի «Սուրիոյ հայերը» գիտաժողովը

Հայկազեան Համալսարանի Հայկական Սփիւռքի Ուսումնասիրութեան Կեդրոնի կազմակերպած «Սուրիոյ Հայերը» գիտաժողովը յաջողութեամբ աւարտեց իր աշխատանքները:

Armenian orphanage’s deed turns into election ruse

Zeynep Karataş

The Nor Zartonk, a civil society group representing Turkey's Armenian community, condemned false reports that the deed for a former Armenian orphanage widely referred to as Camp Armen has been returned to the Gedikpaşa Armenian Proestant Church Foundation and called the false reports a ploy for votes in the run-up to Sunday's election during a press conference held in İstanbul on Thursday morning.

Վերագնահատել ու վերարժեւորել

ԱՆՈՒՇ ԹՐՈՒԱՆՑ

 

Այս տարի լրացաւ հայ մեծ բանաստեղծ քնարերգու, հասարակական-քաղաքական գործիչ Վահան Տէրեանի ծննդեան 130-ամեակը: Այս յոբելեանին ընդառաջ, բանաստեղծին ծոռը՝ հայագէտ, բանասիրական գիտութիւններու թեկնածու Գէորգ Էմին-Տէրեան, հեղինակած եւ հրատարակած է «Վահան Տէրեան. անտիպ եւ անյայտ էջեր» հատորը, որ, ինչպէս հեղինակը կը նկատէ, ի յայտ կը բերէ նոր Տէրեանը: Տասնամեակներ շարունակ Վահան Տէրեանի քնարերգութիւնը, անոր ապրած կեանքը եւ ծաւալած հասարակական-քաղաքական գործունէութիւնը այլ լոյսի մը ներքեւ ճանաչելի եղած են հայ ընթերցողին, զանազան դրդապատճառներու բերումով թաքնուած են որոշ հանգամանքներ կամ աղաւաղուած են իրական փաստեր: Գէորգ Էմին-Տէրեան տէրեանասէրներու համար բացայայտած է Վահան Տէրեանը՝ այլ տեսանկիւնէ, ի յայտ բերելով հայ մեծ գրողին կեանքի անյայտ էջերը եւ զանոնք ամփոփած է գիրքին մէջ:

Two Book Awards for Armenian Studies

Dr. Sona Aronian Book Prizes for Excellence in Armenian Studies (NAASR)

The National Association for Armenian Studies and Research (NAASR) recently announced the creation of the Dr. Sona Aronian Book Prizes for Excellence in Armenian Studies. The prizes will be awarded annually to an outstanding scholarly monograph in the English language in the field of Armenian studies and, in alternating years, to a translation from Armenian into English of a work of literature or of an academic book within the field of Armenian studies.

After switching positions, Gephardt and his lobbying firm have taken $8 million from Turkish government

Chuck Raasch

 

As a member of Congress, Dick Gephardt often spoke passionately about the need for the United States to recognize as genocide the mass deaths of as many as 1.5 million Armenians under the Turkish government that began one century ago.

But as a lobbyist for Turkey since leaving Congress in 2005, Gephardt, a Democrat, has taken the opposite side. His behind-the-scenes work has been cited as a factor in the annual failure of Congress to recognize the Armenian genocide.

Lavish ‘Donations’ To Armenian Officials Not Investigated

Sargis Harutyunyan

 

Senior Armenian state officials tasked with combatting corruption have faced no investigations into millions of dollars in financial aid which they and their wives claim to have received from undisclosed sources in recent years.

The officials running the “oversight services” of President Serzh Sarkisian, Prime Minister Hovik Abrahamian and the Armenian parliament have reported such lavish financial contributions in their annual asset declarations filed with the state Commission on the Ethics of High-Ranking Officials.

So far none of them has been accused by the commission of using their position to enrich themselves and their relatives. Nor are law-enforcement authorities known to have investigated the origin of the “donations” which Armenia’s leading anti-graft watchdog believes carry serious “corruption risks.”

April and Everything After

Aram Kouyoumdjian

 

Armenians in Los Angeles commemorated the centennial of the Genocide last month with a march so mammoth that it resembled a human flood flowing through three of the city’s major thoroughfares.

The march was a watershed that eclipsed all other commemorative activities, including a number of cultural ones worth remembering.

In the realm of film, there was “1915.” In the realm of music, the Lark Musical Society joined with UCLA’s Herb Alpert School of Music to present the world premiere of Ian Krouse’s “Armenian Requiem.” And in the realm of art, the “Life 100” exhibit was a showcase of practically every major Armenian artist, while “iWitness,” an open-air installation of larger-than-life photos of Genocide survivors on three-dimensional metal frames, was both a soaring and searing experience.

How some Armenians are reclaiming their Christian faith

Sibel Hurtas

Translated by Timur Göksel

  

Armenians in Turkey who opted to live as Muslims to avoid mistreatment are recovering their true identities in collective baptisms. The latest such baptism came in May when 12 Armenians from Dersim (Tunceli) recovered their identities.

The saga of Armenians who were compelled to live as Muslims goes back to 1915 massacres. Armenian children were adopted by Muslim families, women married Muslim men and some families converted to Islam to save their lives.

These Armenians, who for a century were forced to conceal their identities, are trying to return to their roots. This activity is more prevalent among Anatolian Armenians, particularly those from Dersim. It hasn’t caught on among Istanbul Armenians.

Toumani’s ‘There Was and There Was Not’ Not Recommended

Raffi Meneshian

 

Meline Toumani’s “There Was and There Was Not: A Journey Through Hate and Possibility in Turkey, Armenia, and Beyond” is arguably one of the more critically acclaimed Armenian Genocide themed books to come along in years. It has been nominated as a finalist for the 2014 National Book Critics Circle Awards in the category of autobiography and has garnered an impressive array of glowing reviews from publications ranging from The New York Times to The Economist. Having signed with the imprint Metropolitan/Henry Holt/Picador, part of the McMillan family of book publishers, Toumani has major muscle behind promoting the memoir. Her appearances on various radio talk shows, television programs and a recent high profile Op-Ed have had two overtly consistent themes- 1. Armenians need to get over the issue of Armenian Genocide recognition and 2. They have been brought up to indiscriminately hate Turks. Yet, as many strain to recall exactly who Meline Toumani is, her book has been met with some interest, some anger, and a whole lot of blank stares within the Armenian community.

Survey: Israel and US biggest threats for Turkey

Sevgi Akarçeşme

According to the results of a recent survey of Turkish people's opinions about the country's foreign policy by İstanbul's Kadir Has University, Israel and the US are considered the biggest threats to the country, a finding in line with the traditional hostility toward these countries in Turkey.

The rector of the university, Professor Mustafa Aydın, hosted a group of columnists on Wednesday to reveal the results of the survey, which was conducted in April among urban populations across Turkey, totaling 1,000 people.

Exposición: “A cien años del genocidio. Uruguay y los armenios hacen historia”

A cien años del genocidio perpetrado por el Estado turco contra el pueblo armenio, el sábado 30 de mayo, 12.30 h en la Fotogalería del Prado, el Centro de Fotografía de Montevideo inaugura la muestra “A cien años del genocidio. Uruguay y los armenios hacen historia”.

Կառլոս Անթառամեան. «Մեքսիկահայերս միշտ եղել ենք քիչ, սակայն՝ ներկայանալի»

ԱՐԾՈՒԻ ԲԱԽՉԻՆԵԱՆ

 

Կառլոս Անթառամեանն իմ հանդիպած միակ մեքսիկահայն է, Մեքսիկայի փոքրաթիւ հայ համայնքի գործուն անդամներից մէկը, որը զբաղւում է այդ գաղթավայրի պատմութեան եւ հայութեանը վերաբերող այլ թեմաների հետազօտմամբ: Անցած Ապրիլին Հայաստանում նա ակտիւօրէն մասնակցեց Հայոց ցեղասպանության հարիւրամեակի միջոցառումներին, նաեւ որպէս դիտորդՙ Արցախի խորհրդարանական ընտրութիւններին: Երեւանի իսպանական ակումբում նա ցուցադրեց 1957-ին ամերիկահայ Ֆիլիպ Բօյաջեանի նկարահանած «Հայերը Մեքսիկայում» կինոնկարը, որի միակ օրինակը գտնւում է իր մօտ: Մեր հանդիպման ընթացքում Կառլոսին խնդրեցի պատմել իր գործունէութեան եւ Մեքսիկայի հայ համայնքի մասին:

In ‘With You, Armenia,’ Kissin and Others Honor the Slaughtered

Anthony Tommasini

 

This month Carnegie Hall had to set up five rows of stage seats to meet the demand for the Russian pianist Evgeny Kissin’s much-anticipated solo recital. So it was unusual to see empty seats in the hall for his appearance on Tuesday night. But this was an unusual and intensely meaningful occasion.

Mr. Kissin took part in “With You, Armenia: A Concert to Commemorate the Centennial of the Armenian Genocide.” Sponsored by the Yerevan Perspectives International Music Festival, the event was part of an international tour featuring the impressive Hover State Chamber Choir, founded by Sona Hovhannisyan, who conducted the impressive 25-voice ensemble in the rewarding first half of the program. There were arrangements of Armenian folk songs and liturgical works, several contemporary selections, a Britten carol and the world premiere of a choral setting of Psalm 3 by the Polish composer Krzysztof Penderecki composed in remembrance of the genocide.

"Operation Nemesis: The Assassination Plot That Avenged the Armenian Genocide"

Rupen Janbazian

 

Over the years, the story of Operation Nemesis, the clandestine plot to assassinate the chief architects of the Armenian Genocide, had been told with a certain cloud of mystery and ambiguity hanging over it. While the topic had been discussed and written about in parts, authors were generally hesitant to present an all-encompassing understanding of the often-ignored, true story of Nemesis. Moreover, nearly a century after the project was carried out, the topic continues to remain somewhat taboo in the Armenian community.

More than One April 24, 2015, in Istanbul

Nareg Seferian

 

It was the evening of April 24, 2015, and I was sitting on the street in Istanbul, right near where Istiklal Avenue starts off from Taksim Square. The area had been closed off especially for us—a part of town usually bustling (bursting, really) with people. Those around me were holding placards, mostly of the Armenians who had been placed under arrest that day 100 years earlier. I got a placard with one Hagop Terzian on it. “I must look him up,” I thought, somewhat ashamed of the fact that I had not heard of him before, one of the many whose memory was being honored that evening.

The Armenian Genocide and the Politics of Knowledge

Christine Philliou

 

In this centennial year since the Armenian Genocide, countless conferences, meetings, and commemorations are underway across the globe. While they have all been peaceful so far, they come at the end of a century of violence. I refer not just to the events of 1915–17, but also the waves of violence spurred by memory, recognition, and denial ever since. First came the killings, at the hands of individual Armenians, of two of the leading perpetrators of the violence, Talaat and Cemal Pashas in Berlin and Tiflis, respectively, in the 1920s. Then came the nearly 50 people, many of them Turkish diplomats, killed, and the hundreds more injured, across the globe by the Armenian organization ASALA in the 1970s to protest Turkey’s continuing refusal to recognize the genocide.

Հարցազրոյց Երեւանի «Մաշտոց» Մատենադարանի տնօրէն Հրաչեայ Թամրազեանի հետ

«Նոր Յառաջ» - Քա­նի՞ տա­րի է որ Մա­տենա­դարա­նի տնօ­րէնի պաշ­տօ­նը կը վա­րէք եւ ընդհանրապէս ի՞նչ բա­րեմաս­նութիւններ պէտք է ու­նե­նալ այդ պատասխանատուութիւնը ստանձնե­լու համար։
Հրաչեայ Թամ­րա­զեան - 2007էն ի վեր կը վա­րեմ Երե­ւանի Մա­տենա­դարա­նի տնօ­րէնի պաշ­տօ­նը։ Այս պա­տաս­խա­նատու գոր­ծին հա­մար նախ պէտք է եր­կար տա­րիներ հոն աշխա­տելու փոր­ձա­ռու­թիւնը ու­նե­նալ եւ բնա­կանա­բար քա­ջածա­նօթ ըլ­լալ ձե­ռագ­րա­կան աշ­խարհին, միջ­նա­դարա­գէտ ըլ­լալն ալ պայ­ման է, ինչպէս նաեւ կազ­մա­կերպչա­կան յատկու­թիւննե­րը անհրա­ժեշտ են, նկա­տի ու­նե­նալով որ Մա­տենա­դա­րա­նը շատ ինքնատիպ հիմ­նարկ մըն է։ Պէտք է կա­րենալ երի­տասարդնե­րու հետ աշ­խա­տիլ՝ նոր սերունդներ ներգրա­ւելու առու­մով։ Այս հիմ­նարկին մէջ աշ­խա­տողը այ­լեւս չի կրնար անկէ դուրս իր կեան­քը պատ­կե­րաց­նել։

Armenian Children's Camp in Turkey being returned to its original owner

The owner of the land of the Armenian Children’s Camp, which has been at the center of ongoing controversy with activists attempting to prevent a planned demolition of the former orphanage, has announced that he will be donating it to the Gedikpaşa Armenian Protestant Church Foundation.

“I respectfully announce to the public that I will be donating the land to the Gedikpaşa Armenian Protestant Church Foundation… with the hopes of contributing to social harmony and unity of our country in line with our Armenian citizens thoughts and wishes,” announced Fatih Ulusoy, who owns the land where the former orphanage is located, in a written statement published on May 23, 2015.

New Texts Out Now: Bedross Der Matossian, Shattered Dreams of Revolution: From Liberty to Violence in the Late Ottoman Empire

Jadaliyya (J): What made you write this book?

Bedross Der Matossian (BDM): I have always been interested in the history of the late Ottoman period, in particular the era of Abdülhamid II (1876-1909) and the Second Constitutional Period (1908-1918). Most of the scholarship about the period in the past has been written from the perspective of the dominant ruling elite/political center. It is only in the past decade that we see new studies that provide a broader picture of the period by incorporating non-dominant groups. It is with this intention in mind that I decided to concentrate on examining one of the most important turning points in the beginning of the modern Middle East from the perspective of the non-dominant groups.

Much has been written on the causes and initial implementation of the Young Turk Revolution of 1908. There is, however, a dearth of material that appropriately addresses its complexity and its impact on the worldview of the different non-dominant groups in the post-revolutionary period. Existing scholarship on the impact of the Young Turk Revolution on the Ottoman society is divided into two groups. One views the Revolution as a factor that led to the debilitation of interethnic relations leading to the rise of ethnic nationalism among the non-dominant groups, while the other romanticizes the period as the beginning of “civic nationalism” under the rubric of Ottomanism which was interrupted by World War I. I argue in the book that both approaches fail to adequately problematize the Revolution and demonstrate its complexities.

Who believes in genocides?

Arda Eksigil

 

April 24 has a highly symbolic meaning for us, Turkish citizens. It is a day of national reunification – a national rebirth of sorts. To a nation deeply polarized over discussions on Islamism and secularism, corruption scandals, political assassinations, and the ‘Kurdish problem,’ April 24 presents itself as the perfect opportunity to rekindle Turkey’s lost national fervor. On the day when Canada and the world commemorate the mass murder of nearly 1.5 million Armenians by Ottoman Turks in 1915, we defy the collective memory of the entire world and simply refuse to remember.

Can Davutoglu’s ‘Just Memory’ Concept Bring Justice?

 Andranik Israyelyan

Turkey’s Ahmet Davutoğlu has proposed to solve the Armenian Genocide question by creating a “just memory.” The assessment of the concept reveals why it is simply a denialist tactic.

In 2011, then-foreign minister of Turkey Ahmet Davutoğlu called on Armenians to address the Genocide question through a concept he termed “just memory.” It is “unjust” to place these traumatic events at the center of everything, Davutoğlu noted in the Turkish Policy Quarterly article. A Guardian article later insisted that Armenians (and indeed Christians) were not the only ones to have suffered during this period. “While much of western history tells of the suffering of the dispossessed and dead Ottoman Christians, the colossal sufferings of Ottoman Muslims remains largely unknown outside of Turkey.” The author went on to insist that Turkey had proposed a joint commission in an effort to allow the emergence of a so-called “just memory.”

Cannes 2015: Don't Tell Me the Boy Was Mad review – Armenia's tragedy becomes meaty drama

Andrew Pulver

 

The indefatigable Robert Guédiguian returns to the highminded thriller style that proved successful with his 2009 picture The Army of Crime, which unveiled local complicity in the betrayal of a wartime resistance cell in German occupied Marseilles. This new film, for which the original French title is a slightly more snappy Une Histoire de Fou (A Story of Madness), jumps forwards three decades, to Marseilles in the 1970s, and takes as its subject the wave of bombings and assassinations perpetrated by Armenian radicals against Turkish interests, in response to the genocidal killings of Armenians during and after the first world war.

Արեւմտահայերէն եւ արեւմտահայ մշակոյթ. ի՞նչ հեռանկարներ

ՅԱՐՈՒԹԻՒՆ ՔԻՒՐՔՃԵԱՆ

«…Հաւա­քական յի­շատա­կու­մը ու­նի իր ծի­սակա­նացած ձե­ւը՝ եկե­ղեցա­կան արարողութիւններ եւ յուշ-երե­կոյթներ, որոնք […] հետզհե­տէ ստա­նալով քա­ղաքա­կան ու պա­հան­ջա­տիրա­կան զօ­րաւոր շեշ­տադրումներ, մո­ռացու­թեան կը մղեն մշա­կու­թա­յինը եւ լե­զուա­յինը՝ Սփիւռքա­հայու­թեան սե­րունդնե­րուն Կար­միր Ցե­ղաս­պա­նու­թե­նէն իբր ժառան­գութիւն մնա­ցած միակ հարստու­թիւնը։ Եւ անոնք ալ Սպի­տակ Ցե­ղաս­պա­նու­թեան զոհ կ՚եր­թան, ընդհա­նուր խան­դա­վառու­թեան մթնո­լոր­տին մէջ։ Պայ­քար կը մղուի Ճանաչու­մի հա­մար, Հա­տու­ցումի հա­մար, մինչ արեւմտա­հայե­րէնն ու մշա­կու­թա­յին կալուած­նե­րը մնա­ցած են որբ…։»

Ժ. Չ., «Նոր Յառաջ», 23 Ապրիլ, 2015

Գիտէինք, որ դժուար բան է ազ­գա­յին լե­զուի մը պահ­պա­նու­մը, երբ ազ­գա­յին պե­տու­թիւնը կը բա­ցակա­յի, կամ երբ հե­ռու է՝ աշ­խարհագ­րա­կան թէ ու­րիշ տե­սակի հե­ռաւո­րու­թեամբ։

Գի­տէինք յատ­կա­պէս, որ արեւմտա­հայե­րէնը, 1915ի ցե­ղաս­պա­նու­թեան եւ վերապրողներու աշ­խարհի չորս ծա­գեր ցրւու­մին իբր հե­տեւանք, վտան­գուած է։ Սկսած՝ եւրօ-ամերիկեան մեր հա­մայնքնե­րէն, որոնք կ՚ապ­րին արեւմտեան «մեծ» մշա­կոյթնե­րու ծի­րին մէջ։ Հոս է որ, շատ կա­նուխ, Սփիւռքի ծնունդի իսկ օրե­րէն, հա­յախօ­սու­թեան «նահան­ջը» ահա­զանգնե­րու առիթ տուած է, յա­ճախ աճա­պարան­քով եւ ամե­նայն կրաւորա­կանու­թեամբ։

Ար­դէն գի­տէինք բո­լո՛րս՝ բո­լոր սրտցաւ, մտա­հոգ հա­յերը։ Գո­նէ ես կը կար­ծէի, որ գիտէինք...

El debate sobre el genocidio armenio llega a Eurovisión

Armenia participa hoy en la primera semifinal de Eurovisión con una tema que tiene como estribillo «No lo niegues», una supuesta alusión a la masacre otomana de armenios en la I Guerra Mundial, que Turquía niega que fuera un genocidio (*).

La delegación armenia ha repetido en Viena, sede del festival este año, una y otra vez que no hay contenido político en su canción, una balada que trata sobre «valores universales como el amor y la paz». Pero una lectura entre líneas despierta dudas, ya que el pasado 24 de abril se conmemoró el centenario de la masacre, en la que se calcula que murieron entre 1 y 1,5 millones de armenios. En Eurovisión está prohibida la alusión a temas de contenido político para evitar que el concurso, decidido por votación internacional, se convierta en un lugar de disputas entre naciones.

Armenian Church Leader Speaks on Suit to Reclaim Seized Property

Rick Gladstone

 

A lawsuit in Turkey filed by the Armenian Church to recover its ancient headquarters, seized a century ago during the Armenian genocide, is the “first legal step” of a goal to reclaim all Armenian property seized by the Turks, a worldwide leader of the church said Monday.

The leader, Aram I, Catholicos of the Holy See of Cilicia, also said that if the Turkish legal authorities rejected the lawsuit, it would “deepen the divide” between Turkey and the 10-million-member Armenian diaspora.

Avet Adonts: “Las consecuencias del genocidio armenio aún persisten”

Gabriela Gulesserian

La conmemoración del centenario del genocidio armenio, el 24 de abril, tuvo repercusiones en todo el mundo. Y España no estuvo al margen dado que actualmente, según datos de la embajada de Armenia, residen unas 40.000 personas procedentes del país asiático. La mayoría de ellas han emigrado entre los últimos 10 y 15 años y establecido su residencia en Valencia (14.000), Barcelona (12.000), Alicante (2000), La Rioja (1.500), San Sebastián y Bilbao (300), Sevilla (300) y Málaga (200). En Madrid, el número de residentes alcanza los 8.000. Pese a ello, España no se incluye entre los 23 estados que han reconocido como genocidio el asesinato de un millón de armenios entre 1915 y 1923 por el gobierno de los Jóvenes Turcos en el Imperio Otomano. Sí lo han hecho los parlamentos autonómicos de Cataluña, País Vasco, Navarra y Baleares. Nacido en Kiev, Ucrania, Avet Adonts es desde agosto de 2014 el primer embajador armenio en España.

First street protest by Turkey's Armenians

Sibel Hurtas

Translated by Timur Göksel

Armenian youths in Turkey have launched a protest campaign against the demolition of Camp Armen, the Armenian orphanage that housed hundreds of Armenian children in summer sessions. The Armenian community demands the orphanage be preserved and handed over to it. This does not sound likely, but it is significant as being the first street protest by Turkey's Armenians to express their demands in recent times.

Camp Armen symbolizes the long saga of the deportation and massacres Armenians suffered on Anatolian soil. Its history starts with the purchase of a plot of land by Gedikpasa Armenian Protestant Church from a private party to house Armenian orphans who lived in Anatolia and were labeled as "sword leftovers" by the Armenians. The orphanage camp was built in 1962 by the orphans themselves under supervision of a master builder.

Outfront Media Pulling All Billboards for Armenian Genocide Denial Website

Chris Sweeney

Last month, The Boston Globe’s editorial board delivered a 366-word piece calling on the U.S. government to officially recognize the Armenian Genocide. The article, published in print on April 24, notes that 100 years ago to the day, “Armenian intellectuals and public figures were detained and summarily executed in Constantinople—the beginning of the systematic purge of the Armenian population at the hands of the Ottoman government. By 1917, 1.5 million Armenians were murdered.”

Azerbaijan: Falling Economy, Rising Karabakh War Risk

Youri Smakouz

 

Azerbaijan is a major energy exporter. It is also one of the most oil-dependent economies in Eurasia and has been hit hard by lower oil prices. If the current fiscal trends persist, regional stability is likely to come under growing threat.

The country’s 2015 budget, which envisaged a high level of spending on infrastructure projects, was drawn up under the assumption that the average oil price would be $90 per barrel. Now the oil price is hovering around $60 per barrel and previously envisioned levels of state spending do not seem sustainable, at least in the near term. As a result, the government must confront austerity.

Eugene Rogan: "The Fall of the Ottomans – The Great War in the Middle East, 1914–1920"

Efraim Karsh

A century after the catastrophic blunder that led to the destruction of the then longest-surviving empire on earth, culpability is still ascribed to the European powers. Rather than view the Ottoman entry into the First World War on the losing side for what it was – a failed imperialist bid for territorial aggrandizement and reassertion of lost glory – the Muslim empire has been portrayed as the hapless victim of European machinations, driven into the world conflict by overbearing powers eager to expedite its demise and gobble up its lands.

Դէպի Մուշեղ Իշխանի ծննդավայրը՝ Սիվրիհիսար

ՍԵՒԱՆ ՏԷՅԻՐՄԷՆՃԵԱՆ

 

Մայիսի 1-ին, առտուն կանուխ, գրեթէ հալածական, կը հեռանանք Պոլիսէն։ Բարեխնամ կառավարութիւնը, իր բոլոր զօրութեամբ իջած է փողոց՝ արգիլելու ոեւէ մէկը՝ չնշելու Աշխատաւորութեան տօնը, յայտնուելով Թաքսիմի հրապարակին վրայ։ Ոստիկանները փակած են բոլոր ճամբաները, նոյնիսկ հետիոտն անցորդներուն համար (մեր անգտանելի նախագահը օրուան ընթացքին դեռ յայտարարէր պիտի, թէ նման միջոցառումներու կը դիմեն, որպէսզի քաղաքացիներուն առօրեան չխանգարուի։ Ճի՛շդ այսպէս)։

Erdogan ends discussion on 'Armenian opening'

Mustafa Akyol

While world leaders recalled the deportation and mass murder of Ottoman Armenians a century ago that many define as genocide, others recalled on or about April 24 a lost opportunity that could have been the start of a reconciliation between Turks and Armenians: the “football diplomacy” that began between Ankara and Yerevan in 2008, and subsequent “protocols” the two capitals signed in Zurich in October 2009.

Had that “Armenian opening” worked out, Turkey and Armenia would have an open border and diplomatic relations. Moreover, there could even be some convergence in the two nation’s utterly opposite perceptions of history.

Of course there was an Armenian genocide: Why Benny Ziffer is just plain wrong

Daniel Baltman

 

Since the end of World War II, scholars have been trying to understand a recurrent historical phenomenon that has been appearing for thousands of years: What causes one group of Homo sapiens to attack another with utter murderousness and attempt to wipe it off the face of the earth?
Raphael Lemkin, the Polish-Jewish jurist who coined the definition for this phenomenon and made it an international crime that requires punishment, laid the foundation for the Convention on the Prevention and Punishment of the Crime of Genocide that was adopted by the United Nations General Assembly in 1948.

The Role of Historians of Turkey in the Study of Armenian Genocide

Erik Jan Zürcher 

On the occasion of the centenary of the Armenian genocide someone like me, who sees himself as a historian of Turkey in the twentieth century, has to speak out.

In the first place, there are moral and ethical reasons why this is so.  Historians of the late Ottoman Empire and Turkey in the twentieth century have a special responsibility, because we have been part of the fabric that maintained the silence for so long. We cannot allow a situation to continue such as I knew it when I was a student and a young university teacher in the nineteen seventies and eighties, when –in spite of the fact that outside our field the genocide had been an object of historical research for 50 years– we were barely aware of what had happened in 1915. Our textbooks only mentioned it as a footnote to history, if at all, and never defined it as a genocide. Our teachers never discussed it.