2015 տարին կամ՝ երկարատեւ ծրագիրներու բացը

Ժ. Չ.

 

2015ը, հայութեան համար Մեծ Եղեռնի հարիւրամեայ ոգեկոչումի տարին էր։ Նաեւ խորքին մէջ վերապրողին տարին։ Վերապրողին մէջ նահատակին յիշատակը ողջ մնաց, փոխանցուեցաւ։ Ան մահուան բովէն անցաւ, այսուհանդերձ, ծնունդ տուաւ, սերունդ հասցուց, մէկ կողմէն կերտեց Հայաստանի հանրապետութիւններ, միւս կողմէն հարիւր տարի դիմացաւ ցրօնքին։ Սակայն, հարիւր տարի ետք լինելութեան նոյն կէտին է դեռ։

The Post-Centennial ‘What’s Next’: Where Music Videos Will Not Help

Anahit Sargsyan

While we all understand that one hundred is only a number, given the iconic roundup of the century, the Centennial provided the perfect opportunity to stop, reevaluate and re-plan. The worldwide commemoration ceremonies, coupled with unprecedented media attention, made it clear that raising awareness has ceased being the main issue in the Armenian Genocide recognition process. Certainly, raising genocide awareness is a strong foundation, yet it is still only a foundation, a platform, on which we should continue to build. It is also essential that we take a step back to explore the ways that we can practically use the recognition that we have achieved so far. This is a simple concept that most Armenians realized during the Centennial. However, what is not so simple is the attempt to understand what exactly the next step should be. Although it is compelling to consider that reparations should be the new focus of our attention, in reality, the question of “what’s next” requires a far more comprehensive approach. In fact, “what’s next” is not a single goal, but rather a chain of interconnected objectives that we should consider equally. Inevitably, this chain must start with a strong and reliable Republic of Armenia. It requires modifications in the way genocide is studied in the Armenian educational system. In addition, it demands an unprecedented focus on international law within Armenia. Working together, these will lead to increased credibility for Armenia in the international sphere as a qualified candidate to take the lead in the pursuit of remedies for the Armenian and other unrecognized genocides.

Յայտնի բեմադրիչ Վարուժան Խտըշեանի մահը

28 Դեկտեմբեր 2015ին Սփիւռքի մշակոյթը կորսնցուց բազմավաստակ դերասան եւ բեմադրիչ Վարուժան Խտըշեանը, որ տասնամեակներ շարունակ իր անջնջելի դրոշմը դրած էր լիբանանահայ թատերական կեանքին վրայ:

Հալէպի մէջ լոյս տեսաւ Տարօն-Տուրուբերանի Հայր. Միութեան 2016-ի պատի օրացոյցը

ԼԵՒՈՆ ՇԱՌՈՅԵԱՆ

Պատերազմական վիճակը իր ամբողջ սաստկութեամբ կը շարունակուի Հալէպի մէջ։
Ասիկա գլխաւոր պատճառներէն մէկն է՝ որ մարդիկ գաղթեն անվարան, կամ անմիջական ծրագիրներ մշակեն գաղթելու համար, մանաւանդ որ արեւմտեան երկիրներ այնքա՜ն դիւրութեամբ բացեր են իրենց դռները…։
Գաղտնիք չէ, որ ներսը մնացողները կ՛ապրին տաժանելի ու դժուար պայմաններու մէջ։ Ամէն ոք, ամէն ընտանիք, կքած է առօրեայ սպառիչ հոգերու ծանրութեան տակ։
Հակառակ այս բոլորին, մենք նստանք ու պատրաստեցինք (հերթական 14-րդ տարին ըլլալով) Տարօն-Տուրուբերանի Հայրենակցական Միութեան պատի օրացոյցը։
Այրուող քաղաքի մը մէջ՝ օրացոյցը հաւանաբար վերջի՜ն մտահոգութիւնն էր մարդոց…։ Ճի՛շդ էք։ Բայց այս աշխատանքը մեր ճիտին պարտքն էր, ու մտածեցինք որ պէտք էր չթերանալ այդ պարտականութեան մէջ։

Յակոբ արք. Գլընճեան - 60

ԶԱԻԷՆ ԶԱՔԱՐԵԱՆ

Յոբելեանները յուզումնախառն առիթներ են արժեւորելու վաստակը վաստակի արժան մարդոց, կշռելու թանկագին ծանրութիւնը այդ վաստակին եւ շնորհաւորելու վաստակեալը որ գիտակցած է, կը գիտակցի եւ պիտի գիտակցի իր ի վերուստ ստացածը մշակել, կոփել եւ ազնուացնել միտքի թռիչքով եւ սիրտի տրոփումով:

Ի վերուստ ստացածը... ի վերուստ կը ստանայ նա՛մանաւանդ այն մարդը, որ հասակ կ՛առնէ շուքին տակ լերան, կ՛ապրի կարօտովը այդ լերան: Նա՛մանաւանդ այն մարդը, որուն սիրտին մէջ կը մնայ լեռնացած այդ լերան խորհուրդը:

Հաւատքը լեռներ կը շարժէ,- կ՛ըսեն լերան խորհուրդը իրենց հոգեւոր տունը համարող լեռնցի մարդիկ: Այդ լեռնցի մարդոցմէ է այսօրուան մեր յոբելեարը՝ մեր բոլորիս սիրելի եւ յարգելի Սրբազան Հայրը (*): Հայաշունչ եւ հայատրոփ Քեսապի երախտագէտ եւ կարօտակէզ որդին՝ Կասիոս լերան ստորոտին իրենց սիրոյ բոյնը հիւսած Յովհաննէս Գլընճեանի եւ Աննա Թիթիզեանի:

Turkey's Take Back

Elizabeth Redden

 

A controversial institute supporting research in Turkish studies has lost its funding from Turkey's government, raising questions about whether an institute that has long been perceived by some in the field of Ottoman and Turkish studies as pushing the Turkish state's agenda had grown too independent for the government's liking.

Յովհաննէս Քաջազնունի՝ Փէրինչէքներու մատուցուած մեր «նուէրը»

ՎԱՐԴԱՆ ՄԱՏԹԷՈՍԵԱՆ

Դէմքեր չեն պակսիր Ի. դարու մեր պատմութեան մէջ, որոնք յաճախ միայն անուն մը, լուսանկար մը կամ դիպուածական նշումի առարկայ մըն են սերունդներու յիշողութեան մէջ։

Արդեօք չափազանցութի՞ւն մըն է ըսել, թէ Յովհաննէս Քաջազնունի, դժբախտաբար, այդ դէմքերուն շարքին կը պատկանի։

Դժբախտաբար կ՚ըսենք, որովհետեւ Հայաստանի առաջին Հանրապետութեան առաջին վարչապետին անունը պէտք է հաւաքական գիտակցութեան մէջ աւելի վառ տեղ մը գրաւէր, համարժէք՝ օրինակ, Միացեալ Նահանգներու կամ Ֆրանսայի արդի պետականութեան հիմնադիրներուն։ Ներկայ ժամանակներուն, երբ վարչապետներու անկերպարան գործունէութիւնը խնամիական կապերով եւ վիթխարածաւալ մահարձաններով «կ՚անմահանայ», Քաջազնունի քաղաքական գործիչի ու մտաւորականի կերպարը արժանի է աւելի մնայուն տեղ մը ունենալու։

Արեւմտահայերէնը ապրող, բազմասնուող եւ կենսատու լեզու

ԼՈՒՍԻՆԷ ԱՒԵՏԻՍԵԱՆ

Գրական երկու լեզուների շուրջ մտորումները օրինաչափօրէն ուղեկցւում են ուղղագրութեան խնդրին դէմառդիմումով, ասես ամէն անգամ յիշեցնելով, որ լեզուի ձայնագրութեան կերպը նոյնքան կարեւոր հանգամանք է՝ մասնաւորապէս երկուորեակ հայերէնները համազուգակցող իր նշանակութեամբ, եւ յատկապէս Սփիւռք-հայրենիք յարաբերութիւնները կիզակէտող դերով։

From a 12,000-Year-Old Turkish City to a Finnish Airport, Europe’s Most At-Risk Heritage Sites

Laura C. Mallonnee

 

Western media stories about cultural heritage destruction have recently focused on places like Syria, Iraq, and Libya. But a new report on Europe’s endangered cultural heritage sites offers a good reminder that preservation begins at home.

According to Hurriyet Daily News, the Brussels-based nonprofit Europea Nostra has released a shortlist of 14 at-risk buildings, monuments, and archaeological sites located in such unexpected places as Norway, Finland, and France. Some, like the Venetian Lagoon in Italy, are widely familiar, while others — ever heard of Estonia’s Patarei Sea Fortress? — are not.

Each was nominated by members of Europa Nostra’s network and voted on by a panel of experts in disciplines including history, archaeology, architecture, and conservation. In March, the organization will narrow its list down to seven sites. It will then help formulate a conservation action plan for each. 

«Հայկազեան Հայագիտական Հանդէս»ի ԼԵ. (35րդ) հատորի շնորհանդէսը

Երեւանի, Թիֆլիսի եւ Ջաւախքի մէջ Նոյեմբերի սկիզբը տեղի ունեցած շնորհանդէսներէն ետք, Հայկազեան Հայագիտական Հանդէսի 35րդ հատորի շնորհանդէսը տեղի ունեցաւ Պէյրութի մէջ, Չորեքշաբթի 9 Դեկտեմբերի երեկոյեան ժամը 7:00ին Հայկազեան Համալսարանի հանդիսասրահին մէջ, ներկայութեամբ հայագիտութեամբ եւ մշակոյթով հետաքրքրուող մտաւորականներու, Հանդէսի աշխատակիցներու, բարեկամներու եւ Հայկազեան Համալսարանի Նախագահ վեր. դոկտ. Փօլ Հայտօսթեանի:

Արեւմտահայ մամուլին նուիրուած արժէքաւոր նոր աշխատութիւն

ԴԱՒԻԹ ՊԵՏՐՈՍԵԱՆ

Հայ մամուլն իր աւելի քան երկուհարիւրամեայ գոյութեան ընթացքում մեծապէս նպաստել է հայ ժողովրդի ինքնութեան ձեւաւորմանը, դարձել նրա հոգեւոր կայացման կենսագիրն ու պատմական ընթացքի ժամանակագիրը: Ցաւօք, հարիւրաւոր պարբերականներ մինչեւ այժմ գիտականօրէն ուսումնասիրուած չեն կամ էլ մասնակիօրէն են հետազօտուած: Ասուածը բացառութիւն չէ նաեւ 20-րդ դարասկզբի հայ մամուլի համար: Եւ ահա հայ ընթերցողի սեղանին է դրուել «Արեւմտահայ մամուլն իր պատմութեան աւարտին (1900-1922)» արժէքաւոր աշխատութիւնը, որի հեղինակն է արեւմտահայ մամուլի լաւագոյն գիտակներից՝ հմուտ հետազօտող, ՀՀ ԳԱԱ թղթակից անդամ, պատմական գիտութիւնների դոկտոր, պրոֆեսոր Ալբերտ Խառատեանը:

Book in time capsule is now seen as a call to remember

Peter Schworm

 

When the Old State House’s century-old time capsule was opened last fall, the red hardback book found inside, a routine government report, was dismissed as a mere space-filler.

Now it appears that the book’s curious inclusion was anything but an afterthought. With a corner carefully folded on a page that describes an attack against Armenians by Ottoman Turks, the volume is seen as delivering a message, a call to remember from the distant past.

It was an Armenian coppersmith, Moses Gulesian, who was commissioned in 1900 to replace the wood figures of a lion and unicorn on the east facade of the building. When his work was completed, he placed the time capsule — a copper box filled with letters, photographs, and newspaper articles from the time — inside the lion’s head.

NAASR Announces First Winners of Aronian Armenian Studies Book Prizes

The National Association for Armenian Studies and Research (NAASR) recently announced the winners of the first Dr. Sona Aronian Book Prizes for Excellence in Armenian Studies. Aronian, who passed away on Nov. 17, 2015, established the prizes last year, to be awarded annually to an outstanding scholarly monograph in the English language in the field of Armenian studies and, in alternating years, to a translation from Armenian into English of a work of literature or of an academic book within the field of Armenian studies.

Նիւ Եորքի Ս. Լուսաւորիչ եկեղեցին՝ իր երկրորդ հարիւրամեակի սեմին

ՎԱՐԴԱՆ ՄԱՏԹԷՈՍԵԱՆ

 

Վերջին տասնամեակին, վերականգնումի եւ վերանորոգումի տենդը վարակած է Նիւ Եորքի հնագոյն՝ Ս. Լուսաւորիչ եկեղեցին, ինչպէս եւ անոր շուրջ բոլորուած համայնքը։ Ս. Լուսաւորիչը, որ Հիւսիսային Ամերիկայի առաջին Մայր Եկեղեցին եղած է եւ այդ մակդիրը պահած՝ մինչեւ օրս, դարձած է աշխոյժ փեթակ մը, ուր կիրակնօրեայ պատարագներու կողքին, անոր հովանաւորութեան տակ կը գործեն կիրակնօրեայ ու շաբաթօրեայ դպրոցներ, անընդհատ տեղի կ՚ունենան կրօնական, մշակութային ու ընկերային ձեռնարկներ։ Մէկ խօսքով՝ այս դարակիզբին խարխուլ վիճակի մատնուած եկեղեցին, որուն ականատես եղած էինք մեր Ամերիկա հաստատուելու առաջին տարիներուն, այժմ լիովին կերպարանափոխուած է թէ՛ իր տեսքով եւ թէ՛ իր էութեամբ։