Նամակ «Նոր Յառաջ»-ի խմբագրութեան

ՎԱՐԴԱՆ ՄԱՏԹԷՈՍԵԱՆ

 

Յարգարժան խմբագրութիւն «Նոր Յառաջ»-ի,
Հետաքրքրութեամբ կարդացի Ստեփան Պօղոսեանի «ազատ կարծիք»-ը («Նոր Յառաջ», 23 Սեպտեմբեր), որուն վերջին բաժինը յատկացուած էր նուաստիս վերջերս գրած յօդուածին՝ «Մեր հայրենիք»-ի մասին։ Տեղին կը նկատեմ կարգ մը լուսաբանութիւններ ընել.

'Turkey Has Turned Into A Veritable Madhouse,' Says Intellectual Who Escaped Jail

Lauren Frayer 

 

Over the summer, Turkey's Twitter-sphere went abuzz after the appearance of a cryptic tweet: "The bird has flown away."

It was posted July 14 on the account of Sevan Nisanyan, a famous jailed intellectual, announcing he'd escaped from a Turkish prison. He had been behind bars since January 2014 and wasn't eligible for parole for another 10 years.

Nisanyan, 60, is a linguist with degrees from Yale and Columbia. He is also a newspaper columnist and travel writer who's penned several guidebooks about his native Turkey. And he's a self-taught architect who renovated his home village of Sirince in the hills above the Greco-Roman ruins of Ephesus, turning it into a tourist attraction on Turkey's Aegean coast.

That's what got him in trouble — or so the authorities say.

«Միաձեւ պատմութիւն», «լեզուական Արշակաւան» եւ միասնականութեան դրախտավայրը

ՎԱՐԴԱՆ ՄԱՏԹԷՈՍԵԱՆ

Այս օրերուն տեղի ունեցաւ Հայաստան-Սփիւռք 6-րդ խորհրդաժողովը, որուն խորագիրը, առաջին համագումարէն 18 տարի ետք, տակաւին փոխադարձ վստահութիւն, միասնականութիւն եւ պատասխանատուութիւն կը հոլովէր։ Այդ գաղափարները պատշաճ էին Սեպտեմբեր 1999-ին՝ անկախութեան ութերորդ ամեակին, երբ Հայաստանը հազիւ թէ սկսած էր շունչ մը քաշել (ամիս մը ետք ալ իր հաստատութենական կեանքի ամենէն ծանր հարուածը կրելու համար, դեռ լրիւ չբացայայտուած պայմաններու տակ, Հոկտեմբեր 27-ի բռնաշրջումի փորձով), բայց ո՛չ թէ 26-ամեակին, երբ երկկողմանի փոխյարաբերութեան ամրացումը սպասելի էր, որ քայլ մը յառաջ գացած ըլլար։ Պէտք է հետեւցնենք, դժբախտաբար, որ նախորդ հինգ ժողովները հիմնականին ճառախօսութեան կամ ընկերային յարաբերութիւններու բեմ եղած են, իսկ վերջին 18 տարիներուն.... կլոր-կլոր դարձած ենք այդ գաղափարներուն շուրջ։

Եթէ այդպէս է, կը մնայ մաղթել, որ «աւանդութիւնը» խորտակուած ըլլայ եւ այս վեցերորդ հանդիպումը Երեւանը ճանչնալու, կապեր մշակելու եւ գեղարուեստական յայտագրեր ըմբոշխնելու պատեհութիւններէն անդին, ակնկալուած 1.500 մասնակիցներուն համար նաեւ առիթը դարձած ըլլայ լուրջ քննարկումի ու լուրջ որոշումի, որ ցոլացած ըլլայ ո՛չ թէ վերամբարձ քուէով ընդունուած եւ ուռուցիկ ոճով շարադրուած հռչակագրով, այլ... գործով։

Բոլշեւիկը արթուն է, սփիւռքահայը՝ քնացած

ՐԱՖՖԻ ՏՈՒՏԱԳԼԵԱՆ

Բոլշեւիկը նստած է մեր մէջ։ Բոլշեւիկը արթուն է։ Կարեւոր չէ, թէ ի՞նչ անուն ունի ան։ Կարեւոր չէ, թէ ո՞ր կուսակցութեան մէջ թաքնուած է ան։ Կարեւոր չէ, թէ Նժդեհի կամ Անդրանիկի անունով հանդէս կու գայ… Երկրորդական են այս հարցադրումները, քանի որ հայու բոլշեւիկ տեսակը հոգեկան հիւանդութիւն է, Սթոքհոլմեան ախտանիշի կրողը, սիրահարած՝ զինք հալածողին, ճնշողին, բանտարկողին, իր դահիճին… Հայ բոլշեւիկ տեսակը, Նժդեհի նկարագրածով՝ տականքը, հանդէս կրնայ գալ որեւէ անունով, որեւէ պատմուճանով…
Քնացողը՝ Սփիւռքի մամուլն է։ Քնաբեր դեղահատը՝ Հայաստանի իշխանութիւններուն հրամցուցած ազգային սուտ միասնութիւնը, հայրենիքի ապահովութիւնը չխաթարելու հնամաշ «խրատ»-ը, ներքին հարցերուն չխառնուելու սկզբունքին պարտադրանքը, ասոր-անոր շնորհուած մետալները, ո՛չ մէկ նորութիւն բերող եւ ինքզինք կրկնօրինակող համահայկական խորհրդաժողովները…
Բոլշեւիկը արթուն է, այնքան ատեն, որ կը ճնշուի հայ աշխատաւոր դասակարգը՝ նորօրեայ օլիգարխներու կողմէ, յանուն քուէի, յանուն հարստութեան կուտակման, յանուն իշխանական կեղեքող համակարգի յաւիտենական գոյութեան։ Բոլշեւիկը արթուն է. «ՍԱՍ»-ի Արտակը՝ վկայ։
Բոլշեւիկը արթուն է, քանի դեռ հայ Մշակոյթի նախարարին որոշումով կը փակուի Կասեաններու եւ Միկոյեաններու վայրագութիւններն ու ազգադաւ գործունէութիւնը բացայայտող ցուցահանդէսը, քանի դեռ «արուամոլ» ու օտարէն գանձատրուող կը համարուի ցուցահանդէսի կազմակերպիչը։ Նոյն բոլշեւիկը չէ՞ր, որ արուամոլի մեղադրանք դրած էր հանճարեղ Փարաճանովի վրայ… Նոյն բոլշեւիկը չէ՞ր, որ օտարի ծառայող համարած էր Բակունցն ու Չարենցը ու գնդակահարած էր զանոնք՝ բոլշեւիզմի սարքած տանջանքի զնտաններուն մէջ…
Բոլշեւիկը արթուն է, քանի դեռ դպրոցի տնօրէնն ու հիւանդանոցի գլխաւոր բժիշկը, գործատան ղեկավարն ու բարձրաստիճան պետպաշտօնեան իրենց ծառայութիւնները կը մատուցեն ո՛չ թէ հայ ժողովուրդին, այլեւ՝ կասկածելի միջոցներով եւ օտարերկրեայ դեսպաններու օրհնութեամբ իշխանական բուրգի գագաթը հասած խմբակի շահերուն, ոտնակոխ ընելով հայ մարդու իրաւունքը, իղձը, ձգտումը, պատիւը։
Բոլշեւիկը արթուն է եւ գործօն։ Վկան՝ հարիւր հազարաւորներու հայրենալքութիւնն է, Հայաստանի՝ հայութենէ պարպումը, հայաթափումը՝ խորթ ու ապիկար իշխանութիւններու գոյացման առ ի հետեւանք։
Բոլշեւիկը ո՛չ միայն արթուն է, այլ ընդամէնը մեթամորֆոզէ անցած, մութանթի վերածուած է ան եւ ամէն օր կ’ամրացնէ իր դիրքը՝ իշխանական համակարգի ամենաբարձր ոլորտներուն մէջ։ Իր կամքը կը պարտադրէ հայ ժողովուրդին՝ Հայաստանէն ի սփիւռս աշխարհի։
Բոլշեւիկը արթուն է։ Ան բոյն դրած է ստրկամիտ, օտարամոլ, յոյսը Հիւսիսին կամ Արեւմուտքին կապած, իր տեսակին չհանդուրժող, քծնող, անհայրենիք հայու հոգիին մէջ։ Ան տականքի հոգիին մէջ ասպատակող Տրովադայի ձին է, որ բերդը ներսէն կը գրաւէ…
Արթուն է բոլշեւիկը։ Քնացած է Սփիւռքը՝ իր մամուլով, իր կառոյցներով, իր կազմակերպութիւններով։ Պարտադիր քուն՝ յանուն ազգային համերաշխութեա՜ն, յանուն անխռով հանգիստի՜, յանուն մետալներու…
Ու վա՜յ այն օրուան, երբ այս քունը երկարի ու դառնայ… մահաքուն։

«Նոր Յառաջ», 16 Սեպտեմբեր 2017

Book Review: ‘Sasun: The History of an 1890s Armenian Revolt’

Richard G. Hovannisian (*)

 

Sasun: The History of an 1890s Armenian Revolt. By Justin McCarthy, Ömer Turan, and Cemalettin Taşkiran. (Salt Lake City, UT: University of Utah Press, 2014. Pp. 496. $32.00.)

The Sasun crisis in 1894 was a watershed in Ottoman-Armenian history, as it marked the beginning of the process of elimination of the native Armenian population, continuing with widespread massacres in 1895-1896 and in 1909 and culminating in the genocidal deportations and massacres of 1915 to 1923. The historiography of more than a century has described and analyzed in detail the tribulations of the Armenian peasantry in the mountains of Sasun in the eastern reaches of the Ottoman Empire, their being stirred up by revolutionaries to resist Kurdish predations, and their victimization in 1894, reportedly with the involvement of regular Turkish armed forces.

Խոհեր անկախութեան օրով

ՄԱՐԻԵՏԱ ԽԱՉԱՏՐԵԱՆ

 

Դժուար է Հայաստանի անկախութիւնը հանրաքուէով վաւերացրած տօնական օրը նստել համակարգչի մօտ եւ գրել այն մասին, թէ որքան պրոբլեմ ունի կամ որքան պրոբլեմ է կուտակել երկիրը անկախութեան 26 տարիների ընթացքում: Մանաւանդ բոլոր տեսակի պրոբլեմներով հանդերձ` անկախ պետութեան մեր կեցութիւնը բոլորս ենք մեր ներսում փայփայում եւ ուրիշ կենսակերպ հիմա չենք էլ պատկերացնում մեզ համար: Յամենայնդէպս` ճիշտ է գրել այն, ինչ չես գտնի տօնական զեղուն ուղերձներում, որոնց պակասը երէկ չզգացուեց` ոչ Եռաբլուրում, ոչ Անկախութեան առթիւ պաշտօնական ու ոչ պաշտօնական ընդունելութիւններում: Գումարած` տօնին խորհուրդ հաղորդեցին նաեւ այն 1800 սփիւռքահայերը, որոնք «Հայաստան-Սփիւռք» համաժողովից յետոյ դեռ չեն մեկնել երկրից ու Հայաստանի հայերի հետ միատեղ, լաւ եղանակի առկայութեամբ ըմբոշխնեցին Հայաստանի անկախութեան քսանվեցերորդ տարեդարձը:

Աշխարհի առաջին հայազգի ջազմէնը

ԱՐԾՈՒԻ ԲԱԽՉԻՆԵԱՆ

Ջազի սիրահարները մեզանում մեծ թիւ են կազմում, սակայն քանի՞ հոգի կարող է տալ պատմութեան մէջ հանդէս եկած առաջին հայազգի ջազմէնի անունը...

Որքանով պարզել ենք, այդ անձը եղել է Գրիգոր Քէլէկեանը, յայտնի Գրեգոր [Gregor] բեմական անուամբ, որը 1920-ականների վերջին, 1930-ականների սկզբին ճանաչուած դէմք է եղել Ֆրանսիայի երաժշտական շրջանակներում:

Ի՞նչ շահեցինք Գրապալատի լուծարումից, որը չհասցրեց տօնել իր մէկդարեայ ծնունդը

ՅԱՍՄԻԿ ՍԱՖԱՐԵԱՆ (*)

 

Երեւանի սրտի մէջ կարծես ի վերուստ մի սուրբ եռանկիւնի կար գծագրուած: Եռանկեան երեք անկիւններից իւրաքանչիւրը նշանաւոր էր ու յայտնի այդ տեղում կառուցուած գիտական-մշակութային երեք օջախներով…: Չգիտեմ սա պատահականութիւն էր, թէ նախախնամութիւն…: Մաշտոց պողոտայի ամենաերեւելի հատուածում` երեւակայելի եռանկեան առաջին սուրբ անկիւնում վեր է խոյանում մեր հին ձեռագրերի եւ փաստաթղթերի պահպանման եւ ուսումնասիրման, ձեռագրերի պահպանման աշխարհի ամենահարուստ կենտրոններից մէկը` Մատենադարանը, փոքր-ինչ ներքեւում` Կորիւն-Գ.Քոչար փողոցների հատման սկզբնամասում, Երեւանի հէնց սրտի մէջ Մատենադարանի նորօրեայ շարունակութիւնն հանդիսացող Հայաստանի Հանրապետութեան ազգային մատենագիտութեան, մամուլի մատենագիտական տեղեկատուութեան ու վիճակագրութեան, սոցիոլոգիական հետազօտութիւնների, կենտրոնական քարտագրացուցակաւորման, ինչպէս նաեւ համահայկական տպագիր արտադրանքի ինդեքսաւորման, անձեռնմխելի ազգային արխիւային աւանդատրուող ֆոնդի պահպանման, հայկական համակարգչային տառերի ստեղծման ու պահպանման աշխատանքները գրեթէ մէկ դար իրականացնող Հայաստանի առաջին բիբլիոգրաֆիական մատենադարան-տոմարագրութեան պալատ- Ազգային Գրապալատը: Եռանկեան երրորդ սուր անկիւնը եզրափակւում էր Ազգային Գրադարանի թամանեանական շէնքով:

Twenty-Six Years On: From Charitable Assistance to Social Change

 Antranig Kasbarian

As the title suggests, I wish to explore certain aspects of Armenia-Diaspora relations, focusing on charitable assistance over the past 25 years. Specifically, I would like to track how diasporan giving has evolved—or, rather, cut a serpentine path forward, moving from what I would call emergency/immediate aid to more rehabilitative/developmental assistance today. I will be painting a picture with a broad brush, seeking to identify broader processes and trends, so I ask readers to accept this as a work in progress.

From Pasadena to Medovka and Back Again

There’s a Pasadena-bred UCLA-educated philosopher, who also happens to be a bit of a romantic and idealist, and who’s found his way to Lori Province, Armenia. He’s been there for a year now, teaching History, English, and now Logic and Critical Thinking to 6^th-12^th graders in a tiny, little village nestled among the hills of Northern Armenia, about a half hour drive from Georgia. He’s closer to Tbilisi than to Yerevan, but he makes the three hour drive down south every week, to dig up new and interesting materials for his classes, and of course to see his friends visiting from different parts of the world. “Living out here I see friends from LA and elsewhere more often than when I was back in the States, and there’s someone new visiting just about every week. The road to Yerevan is long and winding, but the drive gives me time to reflect and the weekly exchanges provide me with fresh ideas with which to develop my education theory and practices,” said the educator. He is a fellow with Teach for Armenia and his name is Khachig Choukhajian.

From the KKK to Darfur, Reflecting on Evil as a Deliberate Act

Monica Uszerowicz

A new exhibition at the Jewish Museum of Florida-FIU, Evil: A Matter of Intent, examines the exigencies of cruelty — what it takes to create it and the methodology that allows it to exist. Evil is not, the artists here purport, something intrinsic to humanity, not by birth, anyway. Acts of evil are deliberate. Evil is a choice.

Before traveling here, this exhibition was previously at the Hebrew Union College Jewish Institute of Religion. There, it didn’t include the blood-red KKK King Kleagle robe, a kind of pièce de résistance for the Miami show. King Kleagles oversee a given geographic area of the Klan and are responsible for recruiting new Klansmen, and this particular robe, from the 1940s, comes at an unnerving time, on the heels of the white supremacist demonstrations in Charlottesville.

Could Armenians Remain a Global Nation with a Broken Homeland?

Hratch Tchilingirian

 

In recent years a new discourse on “global Armenians” is increasingly becoming part of an effort of constructing a post-Genocide Armenian identity in the Diaspora — and Armenia. These new identity shapers seem to advocate a transition from “survival mentality” to celebration of life and success. One definition was provided in a full-page letter published in The New York Times (28 October 2016), according to which a “global Armenian” is someone, who despite having “forcibly displaced and dispersed” ancestry, lives “across the world” and has made or is making “major contributions toward advancing their adoptive countries.”[1] Such “global Armenians” include scientists, doctors, engineers and inventors making contributions to societies in their countries; politicians, ministers and diplomats serving in different countries; movie stars, sportsmen, bankers and corporate executives; and, of course, celebrities who have millions of followers on social networks. In short, a “global Armenian” is someone who is professionally successful, has an impact in their field, and has public visibility or recognition.

One of the stated main goals of this prescriptive “global Armenianism” is “to transform the post-Soviet Armenian Republic into a vibrant, modern, secure, peaceful and progressive homeland for a global nation.” This is, indeed, a vision that many in Armenia and the Diaspora dream about. Of course, there are others who use the term “global Armenian” as a descriptive term or as synonym for dispersion.[2]

Մի քանի առաջարկութիւն-հիմնաւորումներ ի նպաստ դասական ուղղագրութեան կանոնակարգման

ԼՈՒՍԻՆԷ ԱՒԵՏԻՍԵԱՆ

Ամէն ազգ, ինչպէս ամէն ոք, եթէ չի կորցրել ինքնապաշտպանութեան առողջ բնազդը, ազատութիւն է տենչում եւ խորշում է կապանքներից։ Սահմանափակումները տրտմեցնում են, ճնշում ինքնութիւնը... Հէնց դրա համար ազգն ինքնութեան պահպանութեան եղանակներ է փնտռում իր ծագման պահից, եւ արտաքին ու ներքին բոլոր ճնշումներին նա կարողանում է դիմակայել միայն ազգային արժէքներով։ Հայոց ազգային գիրը հէնց դրա համար ծնուեց-վերածնուեց, եւ սեփական լեզուամտածողութիւնը հնարաւոր եղաւ պահպանել հէնց ազգային գրով հաստատուած ուղղագրական համակարգով... Իւրաքանչիւր նշան լսելի հնչիւնական միաւորի տեսանելի կաղապարն է, եւ ձայնագրութեան համակարգով անցած իւրաքանչիւր բառ տեսանելի խորհրդանշան-կաղապարն է որեւէ գաղափարի. հէնց այդ համակարգով էլ անխախտ ու կառուցիկ է բոլոր ժամանակների միջով սուրացող ազգային լեզուամտածողութիւնը։

Միայն ա՛յս նպատակով գործող սահմանափակումներն ու կաշկանդող շրջանակներն են արդարացուած. նրանք հնարաւորութիւն են տալիս ազատ եւ անկախ լինել...

Eclipse

Armenia’s Ministry of Culture shut down an exhibit entitled ECLIPSE at the Tumanyan House Museum in Yerevan stating that it was ‘politicized’ and would need to be re-curated. The exhibit highlighted the severity of the repressions of the Stalin era in the 1930s known as the Great Purge. It was an era of extreme persecution, oppression and terror. Thousands of Armenians, including writers, artists, clergymen, intellectuals and many others were arrested, exiled and many were killed. Hovhannes Tumanyan, one of Armenia’s most revered writers lost three of his sons to Stalin’s oppression.

Շրջանցւում է գլխաւոր հարցը՝ արտագաղթ

ՅԱԿՈԲ ԱՒԵՏԻՔԵԱՆ

 

Յառաջիկայ Երկուշաբթի օրը մեկնարկում է Հայաստան-Սփիւռք համաժողովը, թուով 6-րդը: Կարեւոր հարցեր են դրուած եռօրեայ հաւաքի օրակարգի վրայ, ազգային-պետական հրատապ խնդիրներ, որոնց քննութիւն-քննարկումը կարող է հայրենաշէն հետեւութիւնների յանգեցնել մեզ բոլորիս: Սակայն հարցերի հարցը մնում է բաց, բաց վէրքի պէս, որից հոսող արիւնը չի մակարդւում, չի լերդանում. արտագա՛ղթը:

Անկեղծ պատրաստակամութեամբ

ԿԱՐՕ ԱՐՄԷՆԵԱՆ

Արդէն լայնօրէն ծանուցուած է, որ յառաջիկայ Հայաստան-Սփիւռք խորհրդաժողովի օրակարգին վրայ պիտի գտնուի «Համազգային Խորհուրդ» մը կեանքի կոչելու՝ վաղուց շրջանառուող գաղափարը, որ այս կէտին վրայ նաեւ կը վայելէ պետական բարձրաստիճան հովանաւորութիւն՝ ՀՀ նախագահի ուղիղ եւ անձնական միջամտութեամբ: Թէ ի վերջոյ ի՞նչ ձեւաւորում կը ստանայ Խորհուրդի այս նախագիծը եւ ի՞նչ չափով ան կը հանդիսանայ հարցերու հանգուցալուծման բեւեռ մեր հաւաքական կեանքին մէջ՝ դժուար է կանխագուշակել: Անիկա դեռ ճամբայ ունի կտրելիք՝ ենթակայ ըլլալով մեր այսօրուան իրականութենէն բխող թերահաւատութեան բոլոր շերտերուն:

Պարարուեստի հայազգի գործիչները մէկ յարկի տակ

ՆԱԶԵՆԻԿ ՍԱՐԳՍԵԱՆ

Հայ պարարուեստի երկու հիմնական ճիւղերից` ֆոլկլորային պարից եւ բեմական պարից, ներկայ դրութեամբ, առաւել հետազօտուած է ֆոլկլորայինը: Բեմական պարը, որի համակարգին է պատկանում նաեւ բալետը, չնայած 20-րդ դարի 50-ականներից մինչեւ մեր օրերը լոյս տեսած մի շարք գիտական հետազօտութիւններին, քիչ է լուսաբանուած: Բազմակողմանի եւ խորը ուսումնասիրման կարիք են զգում թէ՛ հայ բալետի պատմութիւնը, թէ՛ առանձին հայ եւ հայազգի պարող-պարուհիների, պարադիրների գործունէութեանը նուիրուած առանձին մենագրութիւնների հրատարակումը:
Ուստիեւ Արծուի Բախչինեանի «Հայերը համաշխարհային պարարուեստում» գիրքն անգնահատելի ներդրում է հայ պարագիտութեան ոլորտում: Այն լոյս է տեսել անցեալ տարի, «Հայաստան» հրատարակչութիւնում: Հրատարակութեան հովանաւորն է լիբանանեան բալետի երբեմնի պարուհի, այժմ կանադաբնակ Սոնա Փոլատեան-Օրճանեանը:

Ռազմիկ Փանոսեան. «Ես իրապէս կը հաւատամ, որ արեւմտահայերէնի զարգացումն ու ամրապնդումը Սփիւռքի հարցն է»

Խմբագրութիւն «Նոր Յառաջ»-ի. Այս ամառ՝ Յուլիս 10-էն մինչեւ Օգոստոս 20, վեց շաբաթներու երկայնքին, Կեդրոնական Ֆրանսայի հրաբխային Օվերնեըի Պուրպուլ քաղաքին մէջ, «Կիւլպէնկեան» հիմնարկութիւնը՝ արեւմտահայերէնի ամրապնդման, փոխանցման եւ իւրացման գործընթացները նորարարելու նպատակը հետապնդող հնգամեայ ծրագիրի ծիրէն ներս կազմակերպած էր չորս տեսակի մեծ հաւաքներ.- նորարարական ստեղծագործական աշխատանոց, 10-15 տարեկան պատանիներու «Զարմանազան» ճամբար, ուսուցիչներու վերաորակաւորման եւ վերապատրաստման միամսեայ դասընթացքներ՝ Փարիզի համալսարանի INALCO արեւելեան լեզուներու ուսուցման բաժանմունքի հետ գործակցաբար, եւ վերջապէս՝ Օգոստոս 11-էն 20 նոյն վայրին մէջ երիտասարդական Վիքի-ճամբարը, որ արդէն երկու տարի է կանոնաւոր կերպով կը կազմակերպուի Հայաստանի Վիքի կեդրոնին հետ։
Ֆրանսայի մէջ կազմակերպուած այս նախաձեռնութիւնները իրականացան Լիոնէն «Հազար ու մէկ աշխարհ» ընկերակցութեան գործակցութեամբ, որ Ֆրանսայի Երիտասարդութեան եւ մարմնամարզութեան նախարարութենէն ճանչցուած է իբր պատանիներու համար ամառնային եւ արձակուրդային ճամբարներ կազմակերպելու իրաւասու կառոյց։
Նորարարական ծրագրին համար Յուլիս 10-էն 17 Պուրպուլ հաւաքուած էին մշակութային, գրական, թարգմանական, թատերական, դերասանական, շարժանկարային, երաժշտական, մանկավարժական արուեստներու շուրջ քառասուն մասնագէտներ ու գործիչներ, որոնք երկրորդ տարին ըլլալով, 7 խմբակներու բաժնուած, շարունակեցին նախորդ տարին ճամբայ հանուած նախագիծերը։ Զարմանազան ճամբարին իրենց մասնակցութիւնը բերին ԱՄՆ-էն, Գանատայէն, Ֆրանսայէն, Աւստրիայէն, Պոլիսէն, 40 պատանիներ եւ շուրջ քսան ուղեկիցներ եւ պատասխանատուներ։ Ուսուցիչներու վերաորակաւորման դասընթացքներուն մասնակցեցան ԱՄՆ-էն, Ֆրանսայէն, Յունաստանէն, Պոլսէն 17 ուսուցիչներ եւ 7 դասախօսներ։ Իսկ Վիքի-ճամբարին՝ 25 երիիտասարդներ, 17-էն 26 տարեկան։
Այս նախաձեռնութիւնները իրագործուեցան «Կիւլպէնկեան» հիմնարկութեան Հայկական համայնքներու բաժանմունքի տնօրէն Ռազմիկ Փանոսեանի տնօրինութեամբ, իսկ ծրագրերու իրագործումի պատասխանատուն էր Անի Կարմիրեան։ Ստորեւ կը հրատարակենք վերոնշեալ ծրագրերու իրագործման մասին պրն. Փանոսեանի հետ «Նոր Յառաջ»-ի կատարած հարցազրոյցը։

Օրհներգին առկախ խնդիրը եւ հատուածական կիրքին լուծուած հարցը

ՎԱՐԴԱՆ ՄԱՏԹԷՈՍԵԱՆ

1988-ի արցախեան շարժումի ծիրին մէջ, անցեալի մոռցուած կամ «թանգարանային» համարուած բազմաթիւ էջեր ու երեւոյթներ վերյայտնուեցան, որոնց շարքին՝ 1918-1920-ի անկախութեան երեք հիմնական խորհրդանիշերը։ Սփիւռքի միջին տարիքէն վեր ընթերցողը վստահաբար կը յիշէ “Մեր հայրենիք»-ի, ինչպէս եւ եռագոյն դրօշակի ու առաջին հանրապետութեան զինանշանի երկկողմանի անընդհատ օգտագործումը խորհրդային շրջանի քաղաքական հակամարտութեան մէջ։ Դրօշակն ու զինանշանը (որոշ փոփոխութիւններով) նախ 1990-ին եւ 1992-ին Հայաստանի Հանրապետութեան Գերագոյն Խորհուրդի օրէնքներով ընդունուեցան, որոնք վերջնականօրէն ամրագրուեցան Յունիս 2006-ին անոր յաջորդին՝ Ազգային Ժողովի կողմէ վաւերացուած օրէնքներով։